Μια πρόχειρη επισκόπηση και κριτική στην αντικατάσταση του άρθρου 312 ΠΚ

Στο site της ανοιχτής διακυβέρνησης ( www.opengov.gr ) αναρτήθηκε προς διαβούλευση το νομοσχέδιο του υπουργείου δικαιοσύνης το σχέδιο νόμου με τίτλο “Μεταρρυθμίσεις ποινικών διατάξεων, κατάργηση των καταστημάτων κράτησης Γ’ τύπου και άλλες διατάξεις” από την Τρίτη 24/03 μέχρι και την Δευτέρα 30/03/2015. Όπως γίνεται αντιληπτό απ’ τον τίτλο αυτόν δεν απαλλαχτήκαμε ακόμα απ’ το σύνδρομο των νομοθετημάτων που ομοιάζουν πιο πολύ με ελβετικό σουγιά παρά με νομοθετήματα. Στην παρούσα ανάρτηση σκοπός μου είναι 1ον να παρουσιαστούν τα τιτλοφορημένα άρθρα του νομοσχεδίου μόνο ως προς τους τίτλους τους . 2 ον να γίνει μια επισκόπηση της εισαγόμενης αντικατάστασης του άρθρου 312 ΠΚ όπως αυτή παρουσιάζεται στο άρθρου 2 του εν λόγω νομοσχεδίου, συγκρίνοντας την ως τώρα προτεινόμενη αντικειμενική υπόσταση του άρθρου 312 ΠΚ με εκείνη του ισχύοντος άρθρου. 3 ον να εκτεθούν λακωνικά οι πρώτες εντυπώσεις του γράφοντος για την αλλαγή του άρθρου 312 ΠΚ.

Παρουσίαση των τιτλοφορημένων άρθρων :

Το νομοσχέδιο όπως τέθηκε στο opengov αποτελείται από δώδεκα άρθρα εκ των οποίων τα οκτώ είναι τιτλοφορημένα και τα τέσσερα δεν έχουν τίτλο.. Οι τίτλοι των οκτώ άρθρων είναι οι ακόλουθοι :

Άρθρο 01 : Κατάργηση των καταστημάτων κράτησης Γ’ τύπου

Άρθρο 02 : Τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα

Άρθρο 03 : Τροποποιήσεις στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας

Άρθρο 04 : Έκτακτα μέτρα για την αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης

Άρθρο 05 : Μετατροπή ποινών ανεκτέλεστων αποφάσεων

Άρθρο 06 : Τροποποιήσεις στη νομοθεσία για τα ναρκωτικά

Άρθρο 09 : Μεταβατικές διατάξεις

Άρθρο 12 : ΑΡΧΕΙΟ ΣΥΝΤΑΧΘΕΙΣΩΝ ΔΙΑΘΗΚΩΝ

Επισκόπηση του υπό αντικατάσταση άρθρου 312

Σύμφωνα με την παρ 14 του άρθρου 2 του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου του υπουργείου δικαιοσύνης το άρθρο 312 ΠΚ και ο τίτλος του αντικαθίστανται ως εξής :

«Άρθρο 312. Πρόκληση βλάβης με συνεχή σκληρή συμπεριφορά.

1. Αν δεν συντρέχει περίπτωση βαρύτερης αξιόποινης πράξης, τιμωρείται με φυλάκιση όποιος με συνεχή σκληρή συμπεριφορά προξενεί σε τρίτον σωματική κάκωση ή άλλη βλάβη της σωματικής ή ψυχικής υγείας.

2. Αν το θύμα δεν συμπλήρωσε ακόμη το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας του ή δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του και ο δράστης το έχει στην επιμέλεια ή στην προστασία του ή ανήκει στο σπίτι του δράστη ή έχει μαζί του σχέση εργασίας ή υπηρεσίας ή που του το έχει αφήσει στην εξουσία του ο υπόχρεος για την επιμέλειά του ή που του το έχουν εμπιστευθεί για ανατροφή, διδασκαλία, επίβλεψη, ή φύλαξη έστω προσωρινή επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται όποιος με παραμέληση των υποχρεώσεών του προς τα προαναφερόμενα πρόσωπα γίνεται αιτία να πάθουν σωματική κάκωση ή βλάβη της σωματικής ή ψυχικής τους υγείας.

Η αντικειμενική υπόσταση του μέχρι και σήμερα ισχύοντος άρθρου 312 ΠΚ έχει ως εξής :

Αν δεν συντρέχει περίπτωση βαρύτερης αξιόποινης πράξης, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών: α) όποιος με συνεχή σκληρή συμπεριφορά προξενεί σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας σε πρόσωπο που δεν συμπλήρωσε ακόμη το δέκατο έβδομο έτος της ηλικίας του ή που δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του και ο δράστης το έχει στην επιμέλεια ή στην προστασία του ή ανήκει στο σπίτι του δράστη ή έχει μαζί του σχέση εργασίας ή υπηρεσίας ή που του το έχει αφήσει στην εξουσία του ο υπόχρεος για την επιμέλειά του,* β) όποιος με κακόβουλη παραμέληση των υποχρεώσεών του προς τα προαναφερόμενα πρόσωπα γίνεται αιτία να πάθουν σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας τους.

Η πρώτη και φανερή διαφορά είναι ότι ενώ το ισχύον άρθρο 312 ΠΚ έχει μόνο μια παράγραφο η προτεινόμενη αντικατάσταση αυτού περιέχει δυο παραγράφους. Στην πρώτη παράγραφο αυτής εισάγεται ένα έγκλημα συμπεριφοράς , αυτό της πρόκλησης σωματικής κάκωσης ή βλάβης της σωματικής και ψυχικής υγείας με συνεχή σκληρή συμπεριφορά το οποίο τιμωρείται ως πλημμέλημα αν ο νόμος δεν επιφυλάσσει τιμωρία του κατηγορουμένου για κακούργημα σύμφωνα με τα πραγματικά περιστατικά της εκάστοτε υπόθεσης. Με αυστηρότερη ποινή στην παράγραφο 2 της προτεινόμενης αντικατάστασης βλέπουμε ότι εισάγεται ως επιβαρυντική του αξιοποίνου περίπτωση στο έγκλημα της παραγράφου 1, με αυστηροποίηση ως προς το ελάχιστο όριο επιβολής ποινής παραλλαγμένο το ισχύον άρθρο 312 ΠΚ. Ειδικότερα οι παραλλαγές αυτές είναι : 1) Η επιφανειακή κατάργηση των περιπτώσεων α) και β). Αν και τις βλέπουμε στο κείμενο της παραγράφου πλέον δεν βλέπουμε τα α) και β) που υπάρχουν στο μέχρι τώρα ισχύον άρθρο και τα οποία με την τωρινή σύνταξη δεν έχουν και νόημα να υπάρχουν. 2) Η αλλαγή του έτους από δέκατο έβδομο σε δέκατο όγδοο. 3) Η προσθήκη της φράσης “ ή που του το έχουν εμπιστευθεί για ανατροφή, διδασκαλία, επίβλεψη, ή φύλαξη έστω προσωρινή” , η οποία επεκτείνει το αξιόποινο του εν λόγω εγκλήματος και σε δασκάλους ( σχολικούς ή οικιακούς) και επιβλέποντες γενικότερα για κάποιες ώρες το θύμα. 4) η απάληψη του επιθετικού προσδιορισμού “κακόβουλη” που αναφέρεται στην παραμέληση των καθηκόντων, κολάζοντας με την ίδια ποινή ( φυλάκιση τουλάχιστον έξη μηνών ) αυτόν που γενικά με παραμέληση των καθηκόντων του έγινε η αιτία για τις εν λόγω βλάβες στα αναφερόμενα πρόσωπα στην πρώτη παράγραφο της προτεινόμενης αντικατάστασης του άρθρου 312 ΠΚ.

Πρώτες εντυπώσεις :

Σε στάδιο μιας πρόχειρης ανάγνωσης έχω σχηματίσει μια κατ’ αρχήν καλή εντύπωση κυρίως ως προς τις αλλαγές που επήλθαν στο ισχύον 312 ΠΚ το οποίο φαίνεται ως παρ 2 στην προτεινόμενη αυτού αντικατάσταση. Με την εν λόγω αντικατάσταση πιστεύω πως επιτυγχάνεται με σαφή τρόπο να επιδειχθεί εκ της πολιτείας η αποδοκιμασία στον βασανισμό αδύναμων ανθρώπων ( γηρεών αναπήρων και ανηλίκων. Βέβαια θέλω να ξεκαθαρίσω ότι αυτές είναι οι εντυπώσεις κυρίως ενός ανθρώπου που διάβασε το εν λόγω άρθρο πρόχειρα και δεν έχει ασχοληθεί περαιτέρω με το θέμα για να έχει πληρέστερη εικόνα περί ορθών και λανθασμένων χειρισμών αυτού. Οι τροποποιήσεις του ΠΚ και του ΚΠΔ που το εν λόγω νομοσχέδιο φέρνει είναι ενδιαφέρουσες και γι’ αυτό θα ασχοληθώ εκτενέστερα μαζί τους.

Ευάγγελος. Κ. Νασίου

To δίκαιον εστίν …..

Πλέον θεωρώ ότι αν και το δίκαιο είναι μια τέχνη και όχι μια επιστήμη, κατανοώ ότι όταν μιλάς για μια τέχνη θα πρέπει να την καταστήσεις οφθαλμοφανή διότι όταν διαβάζει κάποιος τον τίτλο “Η Τέχνη του δικαίου” Ρωτά : “Ποια είναι αυτή η τέχνη ;”. Γι’ αυτό και εγώ θ’ αλλάξω το όνομα του blog από “Η τέχνη του δικαίου” σε “Το δίκαιον εστεί”. Μ’ αυτό το όνομα ο καθ’ εις που θα ασχοληθεί θα καταλάβει ότι το δίκαιο είναι τέχνη διότι είναι ρευστό και ασαφές, αλλάζει μέρα με τη μέρα ώρα με την ώρα λεπτό με το λεπτό. Θα προσπαθήσω να αλλάξω και το url αν είναι εφικτό.

Σκέψεις :

Πως σας φαίνεται η δυνατότητα να μπορούσαμε να σχολιάσουμε τα νομικά άρθρα που διαβάζουμε ;. Πιστεύω ότι ένα επιστημονικό άρθρο αποκτά αξία όταν συζητηθεί και σχολιαστεί. Ένας χώρος όπου θα μπορούσε να σχολιάσει κανείς άρθρα από νομικά περιοδικά πιστεύω ότι θα προωθούσε την συζήτηση και θα βοηθούσε ώστε καλύτερα επεξεργασία πολλών απόψεων. Επειδή δε, υπάρχει μεγάλη περίπτωση αυτό να αποτελέσει καταστροφή για τα νομικά περιοδικά ( δεν θα έχει κανείς λόγο να γίνει συνδρομητής αν όλη η ύλη τους δημοσιεύεται στο εν’ λόγω blog ), σκέφτομαι, αλλά θέλω και την γνώμη σας για τυχόν περιορισμούς στις αναδημοσιεύσεις από περιοδικά για να μην μας κάνουν και καμιά αγωγή. Εννοείται φυσικά ότι άρθρα που δεν θα αποτελούν προϊών αναδημοσίευσης θα δημοσιεύονται χωρίς περιορισμούς.

Πως σας φαίνεται να ακούσετε μια συνέντευξη με τον συγγραφέα ενός άρθρου που σας άρεσε;. Να έχετε την δυνατότητα να τον ρωτήσετε τις απορίες σας και να λάβετε την απάντησή του ;. Πιστεύω ότι αυτό θα προήγαγε περισσότερο τον διάλογο και θα βοηθούσε στην περαιτέρω αναβάθμιση της επιστήμης

Με βάση τις παραπάνω σκέψεις θεωρώ ότι είναι καλό πλέον στο εν λόγω blog που αλλάζει όνομα , αλλά και ταυτότητα να φιλοξενούνται άρθρα από νομικά περιοδικά που έκαναν στον αναγνώστη τους εντύπωση. Επίσης καλό είναι ενίοτε να υπάρχουν και συνεντεύξεις με τους συγγραφείς των άρθρων που εσείς θεωρήσατε σημαντικά

Γιατί τούτο να μην γίνει μέσω fb ? :

Είναι αληθές ότι οι περισσότεροι τι σήμερον προτιμούν να περιπλανούνται στο fb, διαβάζοντας αναρτήσεις από εκεί. Όμως απ’ την άλλη πλευρά για έναν τέτοιου είδους διάλογο είναι προτιμότερο το περιβάλλον ενός blog διότι αν δεν σφάλλω στο fb δεν μπορούν άνετα να σηκωθούν συνεντεύξεις .

Αλλαγή ονόματος :

Πλέον θεωρώ ότι αν και το δίκαιο είναι μια τέχνη και όχι μια επιστήμη, κατανοώ ότι όταν μιλάς για μια τέχνη θα πρέπει να την καταστήσεις οφθαλμοφανή διότι όταν διαβάζει κάποιος τον τίτλο “Η Τέχνη του δικαίου” Ρωτά : “Ποια είναι αυτή η τέχνη ;”. Γι’ αυτό και εγώ θ’ αλλάξω το όνομα του blog από “Η τέχνη του δικαίου” σε “Το δίκαιον εστεί”. Μ’ αυτό το όνομα ο καθ’ εις που θα ασχοληθεί θα καταλάβει ότι το δίκαιο είναι τέχνη διότι είναι ρευστό και ασαφές, αλλάζει μέρα με τη μέρα ώρα με την ώρα λεπτό με το λεπτό. Θα προσπαθήσω να αλλάξω και το url αν είναι εφικτό.

Αν και στην αλλαγή του τίτλου προχώρησα μόνος μου. Στις υπόλοιπες χρειάζομαι τις προτάσσεις σας ώστε να οικοδομήσουμε από κοινού κάτι καλό.

Με εκτίμηση

Ευάγγελος Νασίου.