Μερικές παρατηρήσεις για το άρθρο 12 του νόμου 3898/2010 περί της αμοιβής των διαμεσολαβητών και στο άρθρο 3 παρ 4 του κώδικα δεοντολογίας αυτών.

Είναι ορθός ο τρόπος της νόμιμης αμοιβής του διαμεσολαβητή ;. Ποιος θα ήταν ο ορθός τρόπος για την αμοιβή του διαμεσολαβητής ;. Σ’ αυτήν την ανάρτηση θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια επισκόπηση της αμοιβής του διαμεσολαβητή κατ’ άρθρο 12 του ν 3898/2010 και να πούμε την άποψή μας για την νόμιμη αμοιβή του διαμεσολαβητή. Θα πρέπει να υπάρξει επιφύλαξη για τυχόν τροποποιήσεις του εν λόγω άρθρου και των λοιπών κειμένων που θα παραπεμπθούν.

Το άρθρο 12 του νόμου για την διαμεσολάβηση έχει ως εξής :

Άρθρο 12

Αμοιβές

1. Ο διαμεσολαβητής αμείβεται με ωριαία αντιμισθία και για 24 κατ’ ανώτατο όριο ώρες, στις οποίες περιλαμβάνεται και ο χρόνος προετοιμασίας του για τη Διαδικασία της διαμεσολάβησης. Τα μέρη και ο διαμεσολαβητής μπορούν να συμφωνήσουν διαφορετικό τρόπο αμοιβής.

2. Η αμοιβή του διαμεσολαβητή βαρύνει τα μέρη κατ’ ισομοιρία, εκτός αν τα μέρη συμφωνήσουν διαφορετικά. Κάθε μέρος βαρύνεται με την αμοιβή του πληρεξούσιου δικηγόρου του.

3. Το ύψος της ωριαίας αντιμισθίας της παραγράφου 1 καθορίζεται και αναπροσαρμόζεται με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Όπως φαίνεται απ’ την παρ 1 του άρθρου 12 του νόμου 3898/2010 ο διαμεσολαβητής αμείβεται είτε με ωριαία αντιμισθία, εδ α της παρ 1 του άρθρου 12, είτε με τον τρόπο που θα συμφωνήσουν τα μέρη και ο διαμεσολαβητής, εδ β της παρ αυτής. Η αμοιβή του διαμεσολαβητή εκτός από αντίθετη συμφωνία των μερών βαρύνει κατ’ ισομοιρία αυτά κατά την παρ 2 του άρθρου 12 του ν 3898/2010. Η ωριαία αντιμισθία καθορίζεται από υπουργική απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατά την παρ 3 του άρθρου αυτού.

Κατά το άρθρο 3 παρ 4 της Υ.Α 109088/ 2011 (ΦΕΚ Β’ 2824/14.12.2011)Διαδικασία αναγνώρισης τίτλων διαπίστευσης διαμεσολαβητών – Θέσπιση Κώδικα Δεοντολογίας διαπιστευμένων διαμεσολαβητών και Καθορισμός κυρώσεων για παραβάσεις αυτού, όπως τροποποιήθηκε με την Υ.Α. 107309/ 2012 (ΦΕΚ Β’ 3417/21.12.2012)…. “3.4 Αμοιβή

Ο διαμεσολαβητής οφείλει σε κάθε περίπτωση να παρέχει στα μέρη πλήρη ενημέρωση για τον τρόπο αμοιβής του που σκοπεύει να εφαρμόσει, εκτός αν οι σχετικές πληροφορίες έχουν ήδη παρασχεθεί. Ο διαμεσολαβητής δεν αποδέχεται την αποστολή του προτού όλα τα μέρη της εκάστοτε διαφοράς συμφωνήσουν με τις αρχές που ισχύουν για την αμοιβή του” . Αυτό μας δείχνει ότι ο διαμεσολαβητή έχει έναν κυριαρχικό ρόλο ως προς τον ποιον τρόπο αμοιβής που θα επιλεγεί.

Κριτική του άρθρου 12 νόμου 3898/2010 και του άρθρου 3 παρ 4 της εν’ λόγω υπουργικής απόφασης :

Η αμοιβή του διαμεσολαβητή κατ’ άρθρον 12 ορίζεται με δυο τρόπους : Είτε με ωριαία αντιμισθία όπως αυτή καθορίζεται από σχετική Υ.Α είτε με συμφωνία των μερών. Κατά δε, το άρθρο 3 παρ 4 της ανωτέρω Υ.Α ο διαμεσολαβητής οφείλει σε κάθε περίπτωση να παρέχει στα μέρη πλήρη ενημέρωση που σκοπεύει να ακολουθήσει. Αν διαβάσουμε προσεκτικά την παρ 1 εδ α του άρθρου 12 του ν 3898/2010 θα κατανοήσουμε ότι η διαδικασία της διαμεσολάβησης δεν μπορεί σύμφωνα με τον νόμο να διαρκέσει τις εικοσιτέσσερις ώρες μαζί με την προετοιμασία του διαμεσολαβητή. Τούτο δε δεν είναι σωστό για τους ακόλουθους λόγους : 1) Λόγω της ανωτέρω ρύθμισης αν ο διαμεσολαβητής διαλέξει τον νόμιμο τρόπο αμοιβής του τότε θα πρέπει να θυσιάσει χρόνο είτε ως προς την διαμεσολάβησης με τα μέρη είτε την προετοιμασία αυτής ώστε να μην υπερβεί τις εικοσιτέσερις ώρες. 2) Λόγω της ωριαίας αμοιβής υπάρχει περίπτωση τα μέρη που θα θέλουν να πληρώσουν λιγότερο να οδηγηθούν σε πλασματικές συμφωνίες οι οποίες θα καταστήσουν την διαμεσολάβηση σε γενικότερο πλαίσιο ως μια αναποτελεσματική διαδικασία. Τα μέρη δεν θα πρέπει να νιώθουν τον διαμεσολαβητή ως χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων. 3) Τα μέρη στην πραγματικότητα δεν μπορούν να ξέρουν πόση ώρα ο διαμεσολαβητής αφιέρωσε στην προετοιμασία της υποθέσεώς τους με αποτέλεσμα να έχουν ενστάσεις ως προς την πληρωμή του χ ποσού που θα αφορά π.χ σε 4 ώρες προετοιμασία .

Επεξήγηση των λόγω 2) και 3) :

Είναι λογικό ότι ο κάθε άνθρωπος θέλει να του προσφέρεται η κατά το δυνατόν καλύτερη υπηρεσία στο δυνατότερο μικρότερο κόστος. Βλέποντας τώρα τον διαμεσολαβητή να παίρνει τα νόμιμα χρήματα, αμειβόμενος με την ώρα το κοινό τους συμφέρον προφανώς και θα είναι να τελειώνουν μια ώρα νωρίτερα για να μην πληρώσουν το ποσό α΄ αλλά το ποσό – α΄ . Αυτό θα οδηγήσει σε συμφωνίες μεταξύ τους οι οποίες προφανώς και στο μέλλον θα έχουν προβλήματα, αφού τα μέρη δεν θα έχουν σκεφτεί καλά το τι θέλουν. Αυτό δε θα έχει ως αποτέλεσμα ο κόσμος να μην πηγαίνει σε μια διαδικασία που δεν θα δίνει λύσεις στην διαφορά τους και άρα τελικά η διαμεσολάβηση να μην λειτουργήσει όπως θα ήταν επιθυμητό.

Τώρα όσων αφορά τον λόγο 3) αν και δεν χρειάζεται ιδιαίτερες διευκρινήσεις, θα ήταν σωστό να ειπωθούν τα εξής : Η διαμεσολάβηση έχει δυο στάδια : 1) το στάδιο της καθ’ εαυτής διαμεσολάβησης και 2) το στάδιο της προετοιμασίας του διαμεσολαβητή για την εν λόγω διαδικασία. Στο δεύτερο στάδιο ο διαμεσολαβητής οφείλει 1 να βρει έναν χώρο στον οποίο τα μέρη θα είναι άνετα ( π.χ από θέμα απόστασης για το καθ’ ένα ) για να λάβουν μέρος στην διαδικασία διαμεσολάβησης, 2) να διαβάσει τις σημειώσεις που θα του έχουν στείλει τα μέρη για την απαίτηση την οποία θα θέλουν να φέρουν σε διαμεσολάβηση και 3) να ακούσει κατ’ ιδίαν τις απόψεις των μερών σε ένα πρώτο στάδιο. Όλα αυτά δεν είναι απαραίτητο να γνωρίζουν τα μέρη, προφανώς υποθέτουν το 2) και το 3), αλλά δεν γνωρίζουν, δεν πιστεύουν και δεν οφείλουν να πιστέψουν ότι η όλη προετοιμασία μπορεί να πάρει 3-4 ώρες ( την ώρα που τυφλώνονται ιδίως απ’ το συμφέρον της φθηνής υπηρεσίας).

Επιδείνωση των ανωτέρω προβλημάτων κατά τον Κώδικα δεοντολογίας των διαμεσολαβητών :

Κατά το άρθρο 3 παρ 4 του Κώδικα δεοντολογίας των διαμεσολαβητών ( της ανωτέρω Υ.Α ) “Ο διαμεσολαβητής οφείλει σε κάθε περίπτωση να παρέχει στα μέρη πλήρη ενημέρωση για τον τρόπο αμοιβής του που σκοπεύει να εφαρμόσει, εκτός αν οι σχετικές πληροφορίες έχουν ήδη παρασχεθεί. ….”. Το ανωτέρω απόσπασμα της παρ 4 του άρθρου 3 βάζει τον διαμεσολαβητή να αποφασίζει για ποιόν τρόπο αμοιβής θα ακολουθήσει στην κάθε περίπτωση και του δίδει την υποχρέωση να ενημερώνει τα μέρη για τον τρόπο αμοιβής που θα ακολουθήσει. Αυτό όμως σε συνδυασμό με την τυχόν επιλογή εκ του διαμεσολαβητή του νομίμου τρόπου θα οδηγήσει στην αποτροπή της δημιουργίας εμπιστοσύνης των πολιτών στον θεσμό της διαμεσολάβησης που είναι και το ζητούμενο, ιδίως λαμβάνοντας υπόψιν τους πιο πάνω λόγους 2) και 3).

Προτάσσεις

Αν και ο γράφων είναι νεοσσός στον χώρο της δικηγορίας και της διαμεσολάβησης θα πρέπει απ’ την ώρα που ήσκησε κριτική στον νόμιμο τρόπο αμοιβής να εκφέρει την άποψή του για το πως θα έπρεπε να ρυθμιστεί η νόμιμη αμοιβή του διαμεσολαβητή. Το ανωτέρω άρθρο 12 κάνει τα ακόλουθα λάθη : 1) συνδέει την διαδικασία διαμεσολάβησης με την προετοιμασία αυτής. Η σύνδεση αυτή διαστρεβλώνει δυο ορθές απαιτήσεις της πραγματικότητας : 1) τον χρόνο της διαμεσολάβησης και 2) το ότι ο διαμεσολαβητής θα πρέπει να πληρωθεί. 2) δεν προβλέπει περίπτωση κατά την οποία ίσως χρειαστεί παραπάνω χρόνος. Τα λάθη αυτά έχουν ως αποτέλεσμα ο νόμιμος τρόπος αμοιβής να είναι λάθος για τους τρεις λόγους που αναπτύχθηκαν παραπάνω. Τι θα έπρεπέ να γίνει ; : 1) Ο χρόνος της διαμεσολάβησης να διαχωρισθεί απ’ τον χρόνο προετοιμασίας αυτής, 2) Η αμοιβή να ορίζεται κατά δυο τρόπους α) ένα ποσοστό επί τις εκατό σε χρηματικά αποτιμητές απαιτήσεις και β) σε περίπτωση που αυτές δεν μπορούν να αποτιμηθούν έτσι, η αμοιβή θα έπρεπε να είναι ωριαία για την διαδικασία διαμεσολάβησης και να ορίζεται ένα ποσό σταθερό για την προετοιμασία. Τα δε ανωτέρω ποσά να καθορίζονται με Υ.Α. 3) Τέλος θα έπρεπε να υπήρχε μια δυνατότητα επέκτασης της διαδικασίας διαμεσολάβησης, καθ’ εαυτής πέραν τον εικοσιτεσσάρων ορών, προφανώς μέχρι ενός ανωτάτου ορίου.

Ελπίζω οι απόψεις μου να αποτελέσουν έδαφος για γόνιμο διάλογο.

Ευάγγελος.Κ. Νασίου