Η εφαρμογή της ρητορικής στην ποινική δίκη.

Μια από τις πολλές τέχνες που ασχολήθηκε ο ελληνικός πολιτισμός από την αρχαιότητα είναι αυτή της ρητορικής. Η ρητορική ως τέχνη είναι εναγκαλίζει πολλούς τομείς στην ζωή μας. Από την πολιτική της οποίας λαμπρό παράδειγμα αποτελούν οι αναφερθείσες αγορεύσεις των πολιτικών της Αθήνας στην Εκκλησία του Δήμου εκ του Θουκυδίδου, ο οποίος κατέγραψε την ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου, ως και τις διαφημίσεις προϊόντων που βλέπουμε στις οθόνες μας.

Είναι όμως η ποινική δίκη ένας τομέας που έχει εφαρμογή η ρητορική ή όχι ;. Σ’ αυτό το ερώτημα θα απαντήσουμε στις ακόλουθες παραγράφους.

Αρχικά θα μπορούσε κανείς να πει πως από την ώρα που υπάρχουν συγκεκριμένοι νόμοι η ρητορική δεν έχει κάποιο έδαφος εφαρμογής. Π.χ αν υπάρχει θέμα αμφιβολίας ως προς την ενοχή του κατηγορουμένου μπορούμε κάλλιστα να πούμε ότι κατ’ άρθρο 6 παρ 2 της ΕΣΔΑ το οποίο έχει υπερνομοθετική ισχύ “ο κατηγορούμενος είναι αθώος μέχρι την νόμιμη απόδειξη της ενοχής του σύμφωνα με τον νόμο”. Στην πραγματικότητα όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι και τούτο θα εξηγηθεί αναλυτικότερα κατωτέρω.

Η ρητορική ως τέχνη είναι η τέχνη της ομιλίας, ώστε να κρατεί το ενδιαφέρον των ακροατών του ο κάθε ομιλητής, αλλά και της θέσης με σωστό τρόπο των επιχειρημάτων αυτού, ώστε να πείσει τον ακροατή του, γι’ αυτό και ονομάζεται από πολλούς ως τέχνη της πειθούς. Για να πραγματοποιήσει τους στόχους της αυτούς η ρητορική βασίζεται σε πέντε βασικές αρχές τις οποίες θα θέσουμε αυτίκα :

1. Έρευνα

2. Τάξη

3. Λέξη

4. Μνήμη

5. Υπόκριση

Για να ορίσουμε τις αρχές αυτές αρκεί να λάβουμε υπόψιν μας τις ακόλουθες σκέψεις : Όταν θες να μιλήσεις για ένα θέμα και να πεις κάτι το ουσιώδες πρέπει να ξέρεις γιατί θα μιλήσεις κάνοντας μια 1) έρευνα. Από αυτήν θα εξάγεις κάποια επιχειρήματα τα οποία για να έχει μια συνέχεια και ένα νόημα ο λόγος σου θα πρέπει να τα βάλεις σε μια 2) τάξη. Επίσης σε μια ομιλία σου ( αλλά και σε ένα γραπτό κείμενο να προσθέσω ) θα πρέπει για το κάθε επιχείρημα που βρήκες με την 1) έρευνά σου και το έβαλες σε μια 2) τάξη, να το διατυπώσεις, έχοντας ως κύριο μέλημά σου, η κάθε 3) λέξη που θα χρησιμοποιήσεις να είναι η σωστή, ώστε να μην δημιουργηθούν παρεξηγήσεις. Επίσης η κάθε 3) λέξη σου θα πρέπει να έχει την σωστή φόρτιση για την κάθε περίσταση. Ειδικότερα η κάθε λέξη έχει ένα είδους φόρτισης είτε αυτή είναι θετική όπως η λέξη “θαυμάσιος” είτε αρνητική όπως η λέξη “αισχρός”. Κατά συνέπεια δεν μπορείς να πεις σε μια ομιλία ας πούμε πολιτική ότι π.χ η Νέα Δημοκρατία θα προκαλέσει μεγάλη αναταραχή στις αγορές αν είσαι πολιτευτής με την Νέα Δημοκρατία, αλλά επιβάλλεται να το πεις (εφόσον μπορείς να το υποστηρίξεις) αν είσαι πολιτευτής με αντίπαλο της ΝΔ κόμμα. Σημαντικό τώρα είναι αυτό που θα πεις το οποίο ερεύνησες, το έβαλες σε μια σειρά και διάλεξες τις κατάλληλες λέξεις για να το πεις, να μην το ξεχάσεις. Δηλαδή θα πρέπει να έχεις καλή 4) μνήμη. Ως μεγάλη βοήθεια για την μνήμη σου μπορείς να χρησιμοποιήσεις τις σημειώσεις σου ή τις διάφορες λέξεις που θες να πεις. Π.χ στο ανωτέρω παράδειγμά μας να θυμάσαι “ΝΔ, ταραχή στις αγορές”. Εκτός βέβαια από εσένα καλό είναι και οι ακροατές σου να θυμούνται τι είπες γιατί αλλιώς η ομιλία σου θα περάσει απαρατήρητη. Άρα θα πρέπει να πεις τέτοιες λέξεις που δεν θα είναι εύκολο να ξεχαστούν απ’ τους ακροατές σου. Τέτοιες είναι οι λέξεις που έχουν είτε μεγάλη αρνητική, είτε μεγάλη θετική φόρτιση, όπως π.χ αυτές που χρησιμοποιεί ο Σ.Α. Γεωργιάδης κάθε φορά που αναφέρεται στον ΣυΡιζΑ (άχρηστοι) ή όπως αυτές που χρησιμοποιούν οι κομμουνιστές όταν αναφέρονται στους αντιπάλους τους (φασίστες). Τέλος ( και αυτό ισχύει μόνο στον προφορικό λόγο ) για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι λέξεις που θα πεις παράγοντας στο μέγιστο βαθμό την φόρτιση τους ( είτε αρνητική είτε θετική) και να μπορεί το ακροατήριό σου να τις θυμάται, θα πρέπει η ομιλία σου να μην είναι μια στατική ομιλία, αλλά να έχει μια ζωντάνια. Θα πρέπει ως ομιλητής να κάνεις την ομιλία σου δική και να εκφράζεις να συναισθήματα θες να βγουν απ’ τα επιχειρήματά σου έχοντας δηλαδή μια 5) υπόκριση στον λόγο σου. Για να γίνει κατανοητή η εν λόγω κάνε ένα πείραμα. Σου παραθέτω το παρακάτω απόσπασμα σε εισαγωγικά : “Ό Ευάγγελος Νασίου είναι πολύ κακός δικηγόρος γιατί προσπαθεί σώνει και καλά να με πείσει να εφαρμόζω στο ποινικό δίκαιο ρητορική κάτι που ξέρω πολύ καλά ότι δεν ισχύει ”. Κάνε δυο ηχογραφήσεις αυτού του αποσπάσματος. Στην πρώτη διάβασε του όπως διαβάζει ένα κείμενο και στην δεύτερη κάνε το επιχείρημα δικό σου σαν να το παρουσιάζεις σε έναν φίλο ή μια φίλη σου. Άκου μετά τις δυο αυτές ηχογραφήσεις και σκέψου με ποια νιώθεις ως ακροατής/ακροάτρια καλύτερα ;. Αν το απόσπασμα αυτό ήταν μέρος από μια ομιλία η οποία ήταν ακριβώς όπως το απόσπασμα, ποια ομιλία θα ήθελες να ακούσεις, εκείνη που είναι σαν ανάγνωση κειμένου ή εκείνη που την έκανες δική σου και έβγαλες συναισθήματα λέγοντάς την ;.

Συνοψίζοντας : Είπαμε πιο πάνω ότι σύμφωνα με τις πέντε αναπτυχθείσες αρχές της ρητορικής για να πεις κάτι χρειάζεται πρώτα να κάνεις μια έρευνα για να βρεις επιχειρήματα τα οποία έπειτα θα τα βάλεις σε μια τάξη, διαλέγοντας τις κατάλληλες λέξεις για να τα πεις, τις οποίες λόγω τις φορτίσεώς τους ο κόσμος θα τις θυμάται και κατά συνέπεια θα θυμάται την ομιλία σου την οποία δεν πρέπει ούτε εσύ να ξεχάσεις ( γι’ αυτό θα χρησιμοποιήσεις στα αρχικά στάδια κάποια σχέδια αλλά και τις λέξεις που διάλεξες να πεις ως βοήθημα ) και τέλος, για να δουλέψει η φόρτιση αυτή των λέξεων και να θυμάται το κοινό την ομιλία σου, αφού θα έχει συνδεθεί με αυτή, θα προσπαθήσεις να κάνεις μια ζωντανή ομιλία με υπόκριση και όχι μια στατική ομιλία ως ανάγνωση.

Το ερώτημα όμως είναι εάν όλα αυτά τα ωραία δουλεύουν στην ποινική δίκη. Η πρώτη μας λογική απάντηση είναι πως όχι αφού δεν έχουμε να κάνουμε πολλές ρητορείες εκεί. Τα επιχειρήματα μας είναι του τύπου “Υπάρχουν αμφιβολίες ως προς την ενοχή του κατηγορουμένου, κατά το άρθρο 6 παρ 2 της ΕΣΔΑ ο κατηγορούμενος είναι αθώος μέχρι να αποδειχθεί η ενοχή του σύμφωνα με τον νόμο” άρα…. Δεν υπάρχει χώρος για ρητορική. Αν δούμε όμως λίγο προσεκτικότερα τον ισχυρισμό μας θα διαπιστώσουμε ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Ερώτηση : Πως ήρθαμε στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν αμφιβολίες ως προς την ενοχή του κατηγορουμένου και πως γνωρίζουμε το άρθρο 6 παρ 2 της ΕΣΔΑ ;. Πολύ απλά κάνοντας μια έρευνα στο φάκελο της δικογραφίας και διαπιστώνοντας τις αμφιβολίες και στην συνέχεια διαβάζοντας για το ζήτημα αυτό. Δεύτερη ερώτηση αν έχουμε και άλλα επιχειρήματα θα τα πούμε μαζί με το επιχείρημα περί ΕΣΔΑ ανακατεμένα ή θα τα βάλουμε σε μια τάξη ;. Αν έχουμε δηλαδή και το επιχείρημα της αναρμοδιότητας του δικαστηρίου θα πούμε “ο κατηγορούμενος πρέπει να απαλλαχθεί λόγω αμφιβολιών θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το δικαστήριό σας είναι αναρμόδιο, οι αμφιβολίες στηρίζονται σ’ αυτούς τους λόγους, κλπ” ή θα πρέπει να τα βάλουμε σε μια τάξη λέγοντας πρώτο το επιχείρημα της αναρμοδιότητας και μετά το επιχείρημα των αμφιβολιών;. Η απάντηση είναι απλή. Ακόμα και ένα να είναι το επιχείρημά μας ( αυτό των αμφιβολιών ) θα πρέπει να το βάλουμε σε τάξη. Ειδικότερα στην περίπτωση που έχουμε ένα και μόνο επιχείρημα θα ταξινομήσουμε την δομή του, δηλαδή μπορεί πρώτα θα θέσουμε το νομικό επιχείρημα καθ’ εαυτό και μετά θα διαφωτίσουμε το δικαστήριο ως προς τα στοιχεία στα οποία το στηρίζουμε ειδικότερα ή τ’ ανάπαλιν. Ως προς το γεγονός της μνήμης νομίζω δεν χρειάζεται να κάνω ειδική νύξη. Ως προς την τρίτη και την πέμπτη αρχή όμως ; τι σχέση έχουν αυτές οι δυο αρχές ; με το επιχείρημά μας ;. Ερώτηση : Ας υποθέσουμε πως είσαι δικαστής και είναι δυο η ώρα το μεσημέρι κατακαλόκαιρο, έχει χαλάσει ο κλιματισμός και ακούς δυο αγορεύσεις . Μια στην οποία ο τύπος είναι αυτός της ανάγνωσης λέγοντας πως σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ 2 ο κατηγορούμενος είναι αθώος μέχρι να αποδειχθεί νομίμως η ενοχή του. Η άλλη δε, έχει υπόκριση στο ύφος της λέγει ότι δεν είναι δυνατόν να μείνει ατιμώρητος ένας σεσημασμένος κακοποιός σκεφθείτε τα θύματα παρόντα και απόντα τα στοιχεία είναι βέβαια χωρίς καμία αμφιβολία σε βάρος του κατηγορουμένου. Με ποια άραγε εσείς θα νιώθατε ποιο οικείος, ποια θα ακούγατε με περισσότερο ενδιαφέρον ;. Μα φυσικά με την δεύτερη γιατί πολύ απλά η πρώτη όπως γίνεται κατανοητό απ’ την ανάλυση των αρχών της λέξης και της υπόκρισης είναι πολύ δύσκολο να ακουστεί και να γίνει κατανοητή. Στο λογικό ερώτημα τώρα γιατί ο δικαστής ως ουδέτερος στην υπόθεση να μην ακούσει το πρώτο επιχείρημα, η απάντηση είναι, διότι ΠΑΝΤΑ !!!! ο έχων αντίθετο επιχείρημα απ’ το δικό σου θα προσπαθεί να αποδομήσει το επιχείρημά σου. Π.χ τις αμφιβολίες που βλέπεις θα τις αποσβέσει με άλλα στοιχεία που εμμέσως ή αμέσως οδηγούν στην βεβαιότητα. Άρα πέραν της καλής έρευνας, της σωστής τάξης και της καλής μνήμης χρειάζεσαι δυνατές λέξεις τις οποίες θα εκφέρεις με υπόκριση, δίνοντας έμφαση στα σωστά σημεία των επιχειρημάτων σου ώστε πέραν από εσένα και το δικαστήριο όχι μόνο να θυμάται τα επιχειρήματά σου, αλλά και να τα ακούσει ευχάριστα ( χωρίς να χάσει την προσοχή του δηλαδή ).

Εν κατακλείδι :

Η ρητορική εφαρμόζεται σε οποιαδήποτε δραστηριότητα της ζωής έχει να κάνει με την ομιλία, ακόμα και αν η δραστηριότητα αυτή μας φαίνεται κατ’ αρχήν πως δεν έχει κάποια σχέση με την ρητορική.

Πρέπει ή όχι να αναρτάται στην πόρτα και στο ταμείο των δικηγόρων η σχετική ταμπέλα ενημέρωσης για το γεγονός αν έχουν ή όχι POS ;.

Ένα από τα πολλά θέματα που ασχολήθηκε η απόφαση της ολομέλειας της 4ης Φεβρουαρίου 2017 είναι η υποχρέωση των δικηγόρων να έχουν POS, αλλά και το γεγονός της περιβόητης ταμπέλας που λέγει ότι ο δικηγόρος έχει ή δεν έχει POS.

Ως προς το γεγονός αν οι δικηγόροι θα πρέπει να έχουν POS είναι Πλέον δεν τίθεται θέμα αφού απ’ τις 9/2/2017 οι Δικηγόροι είναι χωρίς άλλο υπόχρεοι να έχουν POS (βλ δημοσίευμα legalnews24.gr http://www.legalnews24.gr/2017/02/pos_9.html ) . Όμως ως προς το θέμα αν θα πρέπει στην είσοδο του γραφείου και μέσα να έχουμε ταμπέλα που θα ενημερώνει αν δεχόμαστε POS ή όχι η απόφαση αναφέρει τα κάτωθι :

“… Περαιτέρω, από την γραμματική διατύπωση της προαναφερθείσας διάταξης  δεν προκύπτει ρητή και ειδική υποχρέωση για τους δικηγόρους να ενημερώνουν από 1 Φεβρουαρίου 2017 για την αποδοχή ή μη των καρτών, με δεδομένο ότι η διάταξη και η σχετική εγκύκλιος αναφέρονται σε αναγραφή των σχετικών πληροφοριών «στην είσοδο του καταστήματος και στο ταμείο», ενώ είναι γνωστό ότι οι δικηγόροι δραστηριοποιούνται σε δικηγορικά γραφεία και όχι σε εμπορικά καταστήματα με ταμείο.”

Πηγή ΔΣΑ : http://www.dsa.gr/δελτία-τύπου/αποφάσεις-ολομέλειας/αποφάσεις-ολομέλειας-προέδρων-δικηγορικών-συλλόγων-ελλάδος-αιτήσει

Επιβολή παραβόλου επί αναβολής της συζήτησης (αναβολοσήμου) σε συζητήσεις επί κατατεθέντων δικογράφων μετά της 22/1/2017 κατά τον Πρόεδρο του ΔΣΑ.

Σύμφωνα με επιστολή που έστειλε στον υπουργό δικαιοσύνης ο πρόεδρος του ΔΣΑ Β Αλεξανδρής εξέφρασε υπό την ιδιότητά του, ότι το παράβολο που πρέπει να πληρωθεί για την περίπτωση που η συζήτηση θα πρέπει να αναβληθεί θα πρέπει να καταβάλλεται μόνο επί δικογράφων που έχουν κατατεθεί μετά της 22/1/2017.

Στην επιστολή το ο πρόεδρος του ΔΣΑ ερμηνεύει τα άρθρα 44, 46 και 33 παρ 2 του ν 4446/2016.

Ο πρόεδρος του ΔΣΑ ζητεί από τον υπουργό να εκδοθεί σχετική ερμηνευτική εγκύκλιος για το θέμα του λεγομένου αναβολόσημου ώστε να ξεκαθαριστεί το θέμα με μια σιγουριά.

Παραθέτω το πλήρες κείμενο της επιστολής του κ Β. Αλεξανδρή

Αξιότιμε Κύριε Υπουργέ,

Σύμφωνα με το άρθρο 44 του ν. 4446/2016 «Τα δικαστικά τέλη, τα παράβολα και τα άλλα καταβλητέα κατά τις διατάξεις του παρόντος Κεφαλαίου ποσά, όπως διαμορφώνονται σύμφωνα με τον τελευταίο, καταβάλλονται για τα ένδικα βοηθήματα, τα ένδικα μέσα, τις αιτήσεις και τα άλλα δικόγραφα που υποβάλλονται μετά την έναρξη ισχύος του, εκτός αν σε ειδικότερες διατάξεις του ορίζεται διαφορετικά.» Η μοναδική περίπτωση που προβλέπεται κάτι διαφορετικό σε ειδικότερη διάταξη στο εν λόγω κεφάλαιο, είναι η κατάργηση του δικαστικού ενσήμου στις αναγνωριστικές αγωγές (άρθρο 33 παρ. 2).

Με δεδομένο ότι στα ανωτέρω προβλεπόμενα παράβολα περιλαμβάνεται και το νεοπαγές παράβολο για τη χορήγηση αναβολής, από τη γραμματική διατύπωση της ανωτέρω διάταξης του άρθρου 44 του ν. 4446/2016 προκύπτει ότι το εν λόγω παράβολο είναι καταβλητέο μόνο στις περιπτώσεις εκείνες που το ένδικο βοήθημα ή το ένδικο μέσο έχει κατατεθεί μετά την ισχύ του νόμου, ήτοι μετά τις 22/1/2017 (άρθρο 46). Τούτο διότι η αναβολή χορηγείται στο πλαίσιο εκκρεμούσας δίκης χωρίς ξεχωριστό δικόγραφο. Αντιθέτως, προϋποθέτει την ύπαρξη άλλου δικογράφου που έχει υποβληθεί στο δικαστήριο σε προγενέστερο χρόνο και δημιουργεί εκκρεμοδικία, στο πλαίσιο της οποίας ζητείται η αναβολή. Σημειώνεται ότι η αναφορά της διατάξεως σε «αιτήσεις», αφορά έγγραφες αιτήσεις/δικόγραφα που απευθύνονται στο δικαστήριο, καθώς ακολουθείται επεξηγηματικά από τη φράση «…και τα άλλαδικόγραφα»-. Τέτοιες αιτήσεις είναι η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, η αίτηση αναστολής κ.ο.κ.. Συνεπώς, για την υποβολή του προφορικού αιτήματος για αναβολή της συζήτησης, στις περιπτώσεις που τα οικεία δικόγραφα που έχουν κατατεθεί προ της 22/1/2017, κατ’ ορθή εφαρμογή του νόμου, δεν απαιτείται η καταβολή παραβόλου.

Ασχέτως του γεγονότος ότι η ερμηνεία και εφαρμογή της διάταξης εμπίπτει στην αποκλειστική δικαιοδοσία των δικαστηρίων, παρακαλούμε να αποσαφηνιστεί το ανωτέρω ζήτημα με την έκδοση ερμηνευτικής εγκυκλίου, κατά λόγο αρμοδιότητας, από το  έχον τη νομοθετική πρωτοβουλία υμέτερο Υπουργείο, προκειμένου να μην επιτείνεται η ανασφάλεια δικαίου επί του σημαντικού αυτού πρακτικού ζητήματος.

Με τιμή

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΒΑΣΙΛΗΣ Ε. ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

Η επιστολή δημοσιεύθηκε στον Ιστότοπο του ΔΣΑ : http://www.dsa.gr/δελτία-τύπου/γραφείο-τύπου/επιστολή-προέδρου-δσα-β-αλεξανδρή-στον-υπουργό-δικαιοσύνης-για-έκδοση-ερμ

Αιτιολογική έκθεση του ν για το ασφαλιστικό άρθρο 39. «Εισφορές αυτοαπασχολουµένων και ελεύθερων επαγγελµατιών»

Παρατίθεται κατωτέρω το απόσπασμα της αιτιολογικής έκθεσης του ν για το ασφαλιστικό που αφορά  στις Εισφορές αυτοαπασχολουµένων και ελεύθερων επαγγελµατιών ( βλ  αιτιολογική έκθεση ασφαλιστικού, άρθρο 39, σελ 21 ως 23).

» Με το άρθρο 39 εισάγονται ενιαίοι κανόνες για τους α- σφαλισµένους που προέρχονται από τον Ο.Α.Ε.Ε. και το Ε.Τ.Α.Α. ως προς το ποσοστό της ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης, καθώς και ως προς τη βάση υπολογισµού της ως άνω εισφοράς. Κατ’ αρχήν ορίζεται ενιαίο ύψος ασφαλιστικών εισφορών που υπολογίζεται µε βάση το πραγµατικό εισόδηµα του ασφαλι- σµένου και καταργείται το προϊσχύσαν σύστηµα των ασφαλιστικών κλάσεων, κατηγοριών ή τεκµαρτών ποσών που αποτελούσε άδικη βάση υπολογισµού, καθώς δεν αντανακλούσε τις πραγµατικές οικονοµικές δυνατότητες του ασφαλισµένου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζονται ενιαίοι και κανόνες για όλες τις κατηγορίες των ασφαλισµένων του Ε.Φ.Κ.Α. και τα βάρη κατανέµονται κατά δίκαιο τρόπο ανάλογα µε τις δυνάµεις του εκάστοτε ασφαλισµένου. Ε- πιπροσθέτως, µε δεδοµένο ότι, λόγω της οικονοµικής κρίσης που αντιµετωπίζει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, ένας µεγάλος αριθµός επιστηµόνων, ιδίως νέων, έχει εγκαταλείψει τη χώρα, στρεφόµενος στην αγορά εργασίας άλλων χωρών, παρέχεται µία ευνοϊκότερη ασφαλιστική επιβάρυνση για συγκεκριµένες κατηγορίες νέων ασφαλισµένων, ώστε να δοθούν πρόσθετα κίνητρα παρα- µονής στην ελληνική αγορά εργασίας. Ειδικότερα, µε τις διατάξεις του παρόντος άρθρου κα- θορίζεται το ποσοστό της µηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης, που καταβάλλουν οι αυτοαπασχολούµενοι και ελεύθεροι επαγγελµατίες, παλαιοί και νέοι ασφαλισµένοι κατά τη διάκριση του ν. 2084/1992. Συγκεκριµένα ειδικά για τα πρόσωπα, παλαιούς και νέους ασφαλισµένους κατά τη διάκριση του ν. 2084/1992, τα οποία υπάγονται ή θα υπάγονταν, σύµφωνα µε τις γενικές ή ειδικές ή καταστατικές διατάξεις, όπως ίσχυαν ως την έναρξη ισχύος του παρόντος νόµου, στην ασφάλιση του Ε.Τ.Α.Α., καθώς και για τους οικονοµολόγους ασφαλισµένους στον Ο.Α.Ε.Ε., εγγεγραµµένους στο Οικονοµικό Επιµελητήριο, το ποσοστό της µηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης ανέρχεται µηνιαίως σε ποσοστό 14% για τα πρώτα δύο (2) έ- τη από την πρώτη τους υπαγωγή στην ασφάλιση, σε ποσοστό 17% για τα επόµενα τρία (3) έτη και σε ποσοστό 20% για το διάστηµα µετά το 5ο έτος της υπαγωγής τους στην ασφάλιση. Τα ως άνω ποσοστά υπολογίζονται επί του µηνιαίου εισοδήµατος, όπως αυτό καθορίζεται µε βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσµα από την άσκηση της δραστηριότητάς τους κατά το προηγούµενο φορολογικό έτος. Ως ετήσιο εισόδηµα των προσώπων που είναι µέλη προσωπικών εταιρειών νοείται, για την εφαρµογή του παρόντος, το πηλίκο της διαίρεσης του συνολικού µερίσµατος της εταιρίας δια του ποσοστού συµµετοχής εκάστοτε µέλους σε αυτή. Σε περίπτωση µηδενικού µερίσµατος τα µέλη των προσωπικών εταιριών καταβάλλουν εισφορές, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στην παράγραφο 3 του παρόντος. Επειδή ο Ε.Φ.Κ.Α. αποτελεί ενιαίο φορέα ασφαλισµένων, ευµενέστερη µεταχείριση σε µία κατηγορία ασφαλισµένων θα συνεπαγόταν µεταφορά πόρων προς αυτή από τις υπόλοιπες κατηγορίες, µε συνέπεια την παραβίαση των αρχών ισονοµίας του συστήµατος. Για το λόγο αυτό προβλέπεται επιστροφή της ανωτέρω ασφαλιστικής ελάφρυνσης των νέων ασφαλισµένων. Ειδικότερα προβλέπεται ότι το συνολικό ποσό που υπολείπεται του ποσοστού 20% µηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς κατά τα πέντε πρώτα έτη ασφάλισης οφείλεται και σε κάθε περίπτωση πρέπει να καταβληθεί εφόσον ο ασφαλισµένος πληροί συγκεκριµένο εισοδηµατικό κριτήριο και σε κάθε περίπτωση έως και το έτος συνταξιοδότησης του ασφαλισµένου, υπολογιζόµενο επί του µηνιαίου εισοδήµατος, σύµφωνα µε την παρούσα παράγραφο προσαυξηµένο κατά την ετήσια µεταβολή µισθών, όπως αυτή καθορίζεται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Η µηνιαία ελάχιστη βάση υπολογισµού επί της οποίας υπολογίζεται το εκάστοτε προβλεπόµενο ποσοστό εισφοράς καθορίζεται µε βάση το ποσό που αντιστοιχεί στον κατώτατο βασικό µισθό άγαµου µισθωτού άνω των 25 ετών. Ειδικά στην περίπτωση εφαρµογής της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου η ως άνω µηνιαία βάση υπολογισµού δεν δύναται να υπολείπεται του ποσού που αντιστοιχεί στο 70% επί του εκάστοτε προβλεπόµενου κατώτατου βασικού µισθού ά- γαµου µισθωτού άνω των 25 ετών. Ως προς το ανώτατο όριο ασφαλιστέου µηνιαίου εισο- δήµατος εφαρµόζεται σε η διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 38. Προβλέπεται, επίσης, ότι διατάξεις νόµου που προβλέπουν την καταβολή µειωµένων ασφαλιστικών εισφορών για τους ασφαλισµένους προερχόµενους από το ΕΤΑΑ, κατά την πρώτη πενταετία υπαγωγής στην ασφάλιση, καταργούνται από 1.1.2017. Οι παράγραφοι 1- 4 του παρόντος άρθρου εφαρµόζονται και για τους υγει- ονοµικούς που αµείβονται κατά πράξη και περίπτωση, καθώς και για τους δικηγόρους που βρίσκονται σε ανα- στολή άσκησης επαγγελµατικής δραστηριότητας, σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα από τον Κώδικα Δικηγόρων. Οι δικηγόροι αυτοί καταβάλλουν την εισφορά του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 3. Από 1.1.2017 οι ασφαλισµένοι για τους οποίους, βάσει των γενικών ή ειδικών ή καταστατικών διατάξεων που ί- σχυαν έως την έναρξη ισχύος του παρόντος νόµου, προ- έκυπτε υποχρέωση υπαγωγής στον Τοµέα Ασφάλισης Ναυτικών Πρακτόρων και Υπαλλήλων του Ο.Α.Ε.Ε. και α- σκούν ελεύθερο επάγγελµα, καταβάλλουν, ανεξαρτή- τως του χρόνου υπαγωγής στην κοινωνική ασφάλιση, τις προβλεπόµενες στις παραγράφους 1, 2 και 3 ασφαλιστι- κές εισφορές. Στην παράγραφο 7 προσδιορίζεται ποιοι άλλοι έχουν υποχρέωση εισφοράς κατά τα οριζόµενα στο παρόν άρ- θρο, πέραν των προσώπων της παραγράφου 1 του άρ- θρου. Περαιτέρω, στους ασφαλισµένους της παραγρά- φου 1 του παρόντος άρθρου, οι οποίοι αµείβονται µε δελτίο παροχής υπηρεσιών και για τους οποίους προκύ- πτει ότι το εισόδηµά τους προέρχεται από την απασχόλησή τους σε ένα ή και δύο πρόσωπα (φυσικά και νοµικά) εφαρµόζονται αναλογικά ως προς το ύψος, τον τρόπο υπολογισµού και τον υπόχρεο καταβολής της εισφοράς, οι διατάξεις του άρθρου 38. Από 1.7.2016 οι διατάξεις που προβλέπουν ένσηµα υπέρ της κοινωνικής ασφάλισης για τους δικηγόρους, δικαστικούς επιµελητές και υποθηκοφύλακες καταργούνται. Οµοίως και οι αναλογικές εισφορές υπέρ των Τοµέ- ων Ασφάλισης, Πρόνοιας και Υγείας Συµβολαιογράφων του Ενιαίου Ταµείου Ανεξάρτητα Απασχολούµενων (Ε.Τ.Α.Α.) επί των αναλογικών δικαιωµάτων από τη σύνταξη συµβολαίων που αναγράφονται στα άρθρα 115, 117 και 118 του ν. 2830/2000. Τα καταργούµενα ποσοστά επί των αναλογικών δικαιωµάτων των Συµβολαιο- γράφων στα κρατικά – τραπεζικά συµβόλαια προσαυξάνουν αντιστοίχως τα ποσοστά υπέρ του οικείου Συµβολαιογραφικού Συλλόγου, προς τον οποίο αποδίδονται, προκειµένου να διανεµηθούν, σύµφωνα µε όσα ορίζονται στο άρθρο 120 του Κώδικα Συµβολαιογράφων. Ειδικά για τους δικηγόρους, υπέρ του Ε.Φ.Κ.Α. καταβάλλεται ποσοστό 20% επί της ελάχιστης αµοιβής ανά δικηγορική πράξη ή παράσταση, για την οποία προβλέπεται από την κείµενη νοµοθεσία έκδοση γραµµατίου προείσπραξης. Ο οικείος δικηγορικός Σύλλογος αποστέλλει στον Ε.Φ.Κ.Α. τη σχετική συγκεντρωτική κατάσταση ανά δικηγόρο. Για τους δικηγόρους που απασχολούνται µε έµµισθη εντολή, τα ποσά που έχουν καταβληθεί µέσω ενσήµων ή της ανωτέρω διαδικασίας που τα αντικαθιστά, αφαιρούνται από την εισφορά του ασφαλισµένου. Από 1.1.2017 ο Ε.Φ.Κ.Α. συνεισπράττει µε τις ασφαλιστικές εισφορές και την προβλεπόµενη από τις διατάξεις του άρθρου 44 παρ. 2 του ν. 3986/2011 εισφορά, όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 50 του ν. 4144/2013, υπέρ του Ειδικού Λογαριασµού Ανεργίας υπέρ των Αυτοτελώς και Ανεξάρτητα Απασχολούµενων – Κλάδος ασφαλισµένων Ο.Α.Ε.Ε. και Ε.Τ.Α.Π. – Μ.Μ.Ε., καθώς και υπέρ των Αυτοτελώς και Ανεξάρτητα Απασχολούµενων  Κλάδος ασφαλισµένων Ε.Τ.Α.Α., την οποία και αποδίδει στον Ο.Α.Ε.Δ.. Επί εµµίσθων ασφαλισµένων που εκ της ιδιότητάς ασκούν και ελευθέριο επάγγελµα οι ως άνω εισφορές επιβάλλονται µόνον επί των µηνιαίων αποδοχών τους. Σε ικανοποίηση σχετικού αιτήµατος συλλόγων επιστηµόνων, όσοι ασφαλισµένοι συµπληρώνουν 40 χρόνια ασφάλισης, µε αίτηση τους µπορεί να καταβάλλουν µειωµένη κατά το 50% ασφαλιστική εισφορά, παραιτούµενοι από την προσαύξηση της σύνταξης τους ως προς τα επόµενα έτη ασφάλισης. Το ύψος της ασφαλιστικής εισφοράς, καθώς και οι ασφαλιστικές κατηγορίες ή κλάσεις ή αποδοχές, βάσει των οποίων υπολογίζεται η µηνιαία εισφορά των ασφαλισµένων για τους οποίους, βάσει των γενικών ή ειδικών ή καταστατικών διατάξεων που ίσχυαν έως την έναρξη ισχύος του παρόντος, προέκυπτε υποχρέωση υπαγωγής στον Ο.Α.Ε.Ε., συµπεριλαµβανοµένων και των ασφαλισµένων που υπάγονταν έως την έναρξη ισχύος του παρόντος στον Τοµέα Ασφάλισης Ναυτικών και Τουριστικών Πρακτόρων, όπως έχουν διαµορφωθεί µέχρι 31.12.2015 παραµένουν αµετάβλητες µέχρι 31.12.2016. Η σταθερή µηνιαία εισφορά, το ύψος της ασφαλιστικής εισφοράς, καθώς και οι ασφαλιστικές κατηγορίες ή αποδοχές, βάσει των οποίων υπολογίζεται η µηνιαία εισφορά των ασφαλισµένων για τους οποίους, βάσει των γενικών ή ειδικών ή καταστατικών διατάξεων όπως ίσχυαν έως την έναρξη ισχύος του παρόντος, προέκυπτε υποχρέωση υπαγωγής στους Τοµείς του κλάδου κύριας ασφάλισης του Ε.Τ.Α.Α. (Τοµέας Σύνταξης Μηχανικών και Εργοληπτών Δηµοσίων Έργων, Τοµέας Σύνταξης και Ασφάλισης Υγειονοµικών, Τοµέας Ασφάλισης Νοµικών), όπως έχουν διαµορφωθεί µέχρι 31.12.2015 παραµένουν αµετάβλητες µέχρι 31.12.2016, εξαιρουµένης της εισφοράς που καταβαλλόταν για την Ειδική προσαύξηση, κα- θώς και του κλάδου µονοσυνταξιούχων του Τ.Σ.Α.Υ. τα οποία καταργούνται από την 1.1.2016. Μέχρι την 31.12.2016 οι ασφαλιστικές εισφορές του παρόντος άρθρου εξακολουθούν να εισπράττονται από τους υφιστάµενους κατά την ηµεροµηνία έναρξης ισχύος του παρόντος ασφαλιστικούς φορείς. Τέλος, µε απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, µετά από γνώµη του ΔΣ του Ε.Φ.Κ.Α., εξειδικεύονται οι κατηγορίες αυτοαπασχολούµενων και ελεύθερων επαγγελµατιών, καθώς και ο τρόπος υπολογισµού των εισφορών των κατηγοριών αυτών, οι οποίοι µέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος υπάγονταν στην ασφάλιση άλλων Φορέων Κύριας Ασφάλισης, πλην ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ. Μέχρι την έκδοση της Απόφασης αυτής η ασφάλιση και η καταβολή των εισφορών συνεχίζει µε το καθεστώς που ίσχυε έως την έναρξη ισχύος του παρόντος νόµου «

Το Παγόβουνο της σύγκρουσης

Συνηθίζεται στην διαμεσολάβηση η σύγκρουση μεταξύ δυο προσώπων να παρομοιάζεται ως ένα παγόβουνο.  Τούτο γίνεται από τους διαμεσολαβητές ακριβώς επειδή  και τα δυο ως κοινό τους στοιχείο έχουν το ότι είναι ορατά κατά ένα πολύ μικρό ποσοστό  αυτών. Για την ακρίβεια μόνο το 1/10 του παγόβουνου βρίσκεται άνωθεν της επιφάνειας της θάλασσας ενώ τα υπόλοιπα 9/10 βρίσκονται κάτωθεν αυτής.  Όπως λοιπόν το παγόβουνο είναι μόνο κατά το 1/10 ορατό, έτσι και η σύγκρουσή γίνεται φανερή  κατά το ίδιο ποσοστό, στην δίκη ή και στην διαιτησία. Για την ακρίβεια αυτά που φαίνονται μόνο μέσα από την αυτές τις δυο διαδικασίες είναι ο νόμος, τα γεγονότα και οι θέσεις ( βλ και την εικόνα). Οι παρεξηγήσεις και  τα συναισθήματα θα φανούν σε ένα δικαστήριο μόνο κατά το μέρος που ενδιαφέρουν ως προς την εφαρμογή του νόμου. Π.χ  θεωρούσα πως με τον εναγόμενο είχαμε συνάψει σύμβαση έργου και όχι εργασίας ( βλ αρθρ 140 -145 ΑΚ για την ακύρωση δικαιωπραξίας λόγω πλάνης )  ή τον χτύπησα γιατί με είχα θυμώσει πάρα πολύ με την πράξη του και άρα πρέπει να αναγνωριστεί στο πρόσωπό μου ο βρασμός ψυχικής μορφής ( κατ’ αναλογία του άρθρου 299 παρ 2 ΠΚ ). Τα ενδιαφέροντα όμως, τα αισθήματα ή οι φόβοι μέσα από την δίκη και την διαιτησία, δεν θα φανούν καθόλου αφού δεν υπάρχει κάποιος νόμος που να λέγει π.χ, αν έπραξες σωματική βλάβη μόνο και μόνο απ’ τον φόβο μην σε πουν μαλθακό οι φίλοι σου, δεν θα τιμωρηθείς ή δεν θα καταδικαστείς σε αποζημίωση.  Όλα όμως τα παραπάνω θα φανούν στην διαμεσολάβηση εξ’ αιτίας της δομής της διαδικασίας, αλλά και γιατί έχουν αξία στην διαμεσολάβηση πολύ μεγαλύτερη από τις θέσεις των μερών ή την ισχύουσα νομοθεσία. Η δε, τελευταία μόνο ως οδηγός θα μπορούσε να χρησιμεύσει στην διαδικασία της διαμεσολάβησης .  Πράγματι η εμμονή κάποιου σε μια στάση μπορεί να οφείλεται,  επειδή φοβάται ότι αν δεν εμμείνει, θα το εκμεταλλευτεί ο καθ’ ου η συμπεριφορά σε βάρος των δικών του συμφερόντων , ή, αντί της αδυναμίας, ο φόβος, να εστιάζεται στο γεγονός ότι αν δεν φέρει συγκεκριμένο αποτέλεσμα για την εταιρεία του μπορεί να χάσει την δουλειά του. Επίσης  η εχθρική συμπεριφορά ενός γείτονα κατά του γείτονά του μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι ο πρώτος παρεξήγησε την στάση του δευτέρου ως προς κάποιο θέμα. Τούτη δε, η παρεξήγηση ουδόλως θα φαινόταν σε μια αγωγή γειτονικού δικαίου αν και εφόσον υποθέσουμε πως στον γείτονα που παρεξήγησε δόθηκε νομικά η δυνατότητα να κάνει την εν’ λόγω αγωγή. Βλέποντας δια της διαμεσολάβησης το κάτω μέρος του παγόβουνου της σύγκρουσης ο διαμεσολαβητής μπορεί να βοηθήσει τα μέρη της σύγκρουσης ( ή της διαφοράς αν θέλετε ) να λύσουν τα προβλήματά τους, συζητώντας μαζί τους αυτές τις αιτίες της σύγκρουσης, αφού για την παρεξήγηση μπορεί να δοθεί η εξήγηση και σιγά σιγά να πάψει η έχθρα, ή ο φόβος για την απώλεια της εργασίας, να μην ευσταθεί αφού θα μπορούσε με άλλους τρόπους ο φοβούμενος προϊστάμενος ή υπάλληλος π.χ να πετύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα που θα του εξασφαλίσουν την εργασία του και άρα η όλη του συμπεριφορά στον καθ’ ου αυτής να μην έχει κάποιο νόημα.

Η διαμεσολάβηση δεν είναι ούτε πανάκια,  ούτε μαγεία, απλά είναι μια λύση που εστιάζει στον άνθρωπο και τις ανάγκες του

                                                                                                                                              Ευάγγελος Κ. Νασίου 

                                                                                                                                       Δικηγόρος – Διαμεσολαβητής

 

Αναδημοσίευση :ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΣΤΟΝ Ν. ΚΑΤΣΕΛΗ.ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ;

Παραθέτω κατωτέρω το άρθρο μου με τίτλο «ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΣΤΟΝ Ν. ΚΑΤΣΕΛΗ.ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ;», όπως τούτο δημοσιεύθηκε στο Ανάλυσέ το  .

Καλή ανάγνωση :

ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΣΤΟΝ Ν. ΚΑΤΣΕΛΗ.ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ;

Γράφει ο Ευάγγελος Κ. Νασίου Δικηγόρος – Διαμεσολαβητής.

Διάβασα πρόσφατα ένα άρθρο στο The T.O.C¹, που σχετιζόταν με την τροποποίηση του ν 3869/2010 ( ν Κατσέλη ) το 2014. Το εν λόγω άρθρο υπογράφεται απ’ τον Θάνο Τσίρο και έχει ημερομηνία 20/2/2014. Απ’ την ανάγνωσή του συγκεκριμένου άρθρου διαπίστωσα πως και ο γράφων αλλά και στελέχη του υπουργείου ανάπτυξης, απ’ τα οποία αυτός έλαβε της πληροφορίες τους, δεν γνώριζαν κατά τον χρόνο σύνταξης του εν λόγω άρθρου θαρρώ, το τι είναι και πως λειτουργεί η διαμεσολάβηση. Δεν θα πρέπει να λησμονήσουμε πως τούτη η άγνοια το 2014 ήτο εύλογη, μιας και που δεν υπήρχαν ακόμα αρκετοί διαμεσολαβητές, ώστε να εξηγήσουν τι είναι η διαδικασία της διαμεσολάβησης και πως λειτουργεί και στον δημοσιογράφο, αλλά και στα στελέχη του υπουργείου ανάπτυξης που έκαναν αυτήν την εισήγηση στον υπουργό ανάπτυξης, την οποία ο αρθρογράφος παραθέτει. Επίσης θα πρέπει να διευκρινίσουμε πως με βάση το άρθρο 2 παρ 1 του ν  3869/2010 όπως αυτό τροποποιήθηκε απ’ τον ν 4161/2013 άρθρο 11 παρ 1η προσφυγή του καταναλωτή στη διαμεσολάβηση είναι, και σωστά όπως θα αναπτύξουμε κατωτέρω, προαιρετική. Παρ’ όλα αυτά θα πρέπει να κατά πρώτον να παρασχεθεί το απόσπασμα εκ του άρθρου του κ Τσίρου που μου εκίνησε την την προσοχή, ώστε να διευκολύνεται ο αναγνώστης. Δεύτερον να αιτιολογηθεί γιατί κατά την άποψή μου ο κ Τσίρου αλλά και τα στελέχη του υπουργείου ανάπτυξης έχουν εσφαλμένη αντίληψη για τον θεσμό της διαμεσολάβησης. Τέλος θα πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα που τίθεται στον τίτλο , πάντα κατά την άποψη του γράφοντος, αν θα πρέπει δηλαδή η διαμεσολάβηση να είναι υποχρεωτική για τους καταναλωτές που θέλουν να υπαχθούν στον ν Κατσέλη, πριν την προσφυγή αυτόν στην διαδικασία που προβλέπεται απ’ τον ν 3869/2010 ή όχι.

Προς διευκόλυνση του αναγνώστη παραθέτω το απόσπασμα εκ του άρθρου που μου κίνησε την προσοχή.

“1.Καθιερώνεται υποχρεωτικό στάδιο διαμεσολάβησης. Οποιος δανειολήπτης δεν περάσει από αυτό το στάδιο, δεν θα μπορεί να προσφύγει στη δικαιοσύνη για να διεκδικήσει «κούρεμα» στην οφειλή του. Ρόλο διαμεσολαβητή θα αναλαμβάνει δικηγόρος ο οποίος θα ορίζεται –βάσει του προσχεδίου νόμου- από τον εκάστοτε δικηγορικό σύλλογο. Ο συγκεκριμένος δικηγόρος θα πρέπει να έχει πιστοποιηθεί για να αναλάβει αυτό το έργο, ενώ το νομοσχέδιο θα προβλέπει και τις διαδικασίες που θα πρέπει να ακολουθηθούν για την πιστοποίηση. Ο δικηγόρος διαμεσολαβητής θα αναλαμβάνει ρόλο «διαιτητή» καθώς και ο δανειολήπτης και η τράπεζα θα ορίζουν τους δικούς τους δικηγόρους. Κατά πληροφορίες, και για τον δανειολήπτη, η παράσταση δικηγόρου σχεδιάζεται να είναι υποχρεωτική στο στάδιο της διαμεσολάβησης. Αυτό φυσικά συνεπάγεται πρόσθετο κόστος για τον δανειολήπτη ο οποίος εκτός από την αμοιβή του δικού του δικηγόρου, θα πρέπει να πληρώνει και ένα μέρος από την αμοιβή του δικηγόρου διαμεσολαβητή. (σ.σ οι πληροφορίες μας αναφέρουν ότι το μεγαλύτερο μέρος του κόστους σχεδιάζεται να αναλάβει η τράπεζα σε μια αναλογία τρία προς ένα ή τρία για τον δανειολήπτη και ένα για την τράπεζα). Κανονικά, η διαδικασία της διαμεσολάβησης, θα πρέπει να ολοκληρώνεται εντός αυστηρής προθεσμίας (πιθανότατα εντός διμήνου). Συμφωνία θα επιτυγχάνεται με τη συναίνεση του 50% των πιστωτών οι οποίοι κατά κάποιο τρόπο θα δεσμεύουν με την απόφασή τους και τους δανειστές της μειοψηφίας. Μεγαλύτερη βαρύτητα θα έχουν κατά το στάδιο της διαμεσολάβησης οι θέσεις των τραπεζών που έχουν εγγράψει προσημειώσεις σε περιουσιακά στοιχεία του δανειολήπτη. Αν συμβιβασμός επιτύχει, η υπόθεση πηγαίνει στον ειρηνοδίκη για επικύρωση και η διαδικασία ολοκληρώνεται. Σε περίπτωση επιτυχίας προβλέπεται πρόσθετη αμοιβή για τον δικηγόρο διαμεσολαβητή που θα είναι ένα ποσοστό επί της ρυθμιζόμενης οφειλής (π.χ 0,3%).  ….”

Αιτιολόγηση της εσφαλμένης αντίληψης περί του θεσμού της διαμεσολάβησης  του κ Τσίρου και των στελεχών του υπουργείου ανάπτυξης που πρότειναν την ανωτέρω πρόταση :

Κατ’ αρχήν θα πρέπει να γίνει κατανοητό, ότι επ’ ουδενί δια του άρθρου μου αποδίδεται ψόγος ούτε στον κύριο Τσίρο, αλλά ούτε και στα ανωτέρω στελέχη του υπουργείου ανάπτυξης. Όπως είπαμε παραπάνω η παρανόησης τούτη είναι αιτιολογημένη ακριβώς επειδή όπως μνημονεύθηκε ανωτέρω την ημερομηνία που συνετάχθη το άρθρο ο θεσμός της διαμεσολάβησης ήτο γνωστός σε λίγους στην Ελλάδα. Τα λάθη είναι τα ακόλουθα :

1ον ο ρόλος του διαμεσολαβητή :

Στο απόσπασμα ο αρθρογράφος συμπεραίνει ότι στην σχεδιαζόμενη  στον νόμο Κατσέλη διαδικασία διαμεσολάβησης ο διαμεσολαβητής θα έχει ρόλο διαιτητή ακριβώς επειδή είναι υποχρεωτική η παράσταση του μέρους με δικηγόρο. Τούτο όμως δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ορθό πρώτων διότι η παράσταση με δικηγόρο ήδη είναι υποχρεωτική στην διαμεσολάβηση ( βλ άρθρο 8 παρ 1 ν 3898/2010 )² και άρα το γεγονός αυτό δεν θα καθιστούσε τον διαμεσολαβητή διαιτητή αν ήθελε υποτεθεί ότι η πρόταση τούτη λάμβανε την υπόσταση νόμου. Η παρουσία δε με δικηγόρο είναι υποχρεωτική στη διαμεσολάβηση διότι ο διαμεσολαβητής δεν λαμβάνει το μέρος του ενός ή του άλλου μέρους. Όπως δε, θα εξηγηθεί αναλυτικότερα σε επόμενο άρθρο μου ο διαμεσολαβητής είναι ουδέτερος τρίτος σε σχέση με τα μέρη και σκοπός του είναι να τα βοηθήσει να λύσουν αυτά (!!)³ την διαφορά τους και όχι να δει τα πραγματικά στοιχεία της υπόθεσης που παρουσιάζεται μπροστά του και να εκδώσει απόφαση όπως ο διαιτητής.  Το ότι δεν έχει τον ρόλο του διαιτητή ο διαμεσολαβητής που αναφέρεται και στην εν λόγω πρόταση μας το επιβεβαιώνει και ο ίδιος ο αρθρογράφος όταν κάνει λόγο για συμφωνία των μερών, αφού όπως είναι γνωστό τα μέρη που προσφεύγουν στην διαιτησία δεν συμφωνούν σε κάτι, αλλά εμπιστεύονται τον διαιτητή  να λύσει τη διαφορά τους με απόφαση (βλ και ενδεικτικά άρθρο 884 ΚπολΔ)⁴ και όχι να τα βοηθήσει να λύσουν αυτά την διαφορά τους με συμφωνία.

2ον  Η αμοιβή του διαμεσολαβητή ο διαμοιρασμός αυτής στα μέρη και το bonus :

Όπως φαίνεται ο κ Τσίρος  και τα ανωτέρω στελέχη του υπουργείου ανάπτυξης θεωρούν ως αρνητικό το γεγονός ο δανειολήπτης να πληρώσει τον δικηγόρο του, αλλά και τον διαμεσολαβητής γι’ αυτό και προβλέπεται πως το μεγαλύτερο κόστος θα το αναλάβει η τράπεζα. Μάλιστα προβλέπεται και bonus του διαμεσολαβητή σε περίπτωση που επιτευχθεί ο συμβιβασμός. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, και θα αναλυθεί σε ειδικότερο άρθρο μου ο διαμεσολαβητής είναι ουδέτερος⁵. Τούτες οι προβλέψεις, ακόμα και αν εισηχθεί υποχρεωτικά η διαμεσολάβηση στον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά επ’ ουδενί λόγω δεν θα έπρεπε να εισαχθούν στο σώμα του νόμου. Τούτο θα καταστεί σαφές με τις κατωτέρω ερωτήσεις.  Σκεφτείτε πως έχετε με τον χ μια διαφορά η οποία μπορεί να λυθεί με διαμεσολάβηση, με καλείται να παρασταθώ ως διαμεσολαβητής. Την αμοιβή μου σε ποσοστό 70% θα την αναλάβει ο χ και αν τα βρείτε θα λάβω μπόνους 10 % επί του ποσού της αμοιβής μου. Πιστεύετε πως εγώ απ’ την ώρα και την στιγμή που 1ον θα με πληρώσει κατά βάση ο χ και 2ον θα έχω μπόνους 10%  επί του ποσού της αμοιβής μου αν συμφωνήσετε με τον χ θα είμαι πραγματικά ουδέτερος ή θα κάνω τα πάντα για να κλείσετε συμφωνία με αυτόν που στο κάτω κάτω όπως φαίνεται απ’ το ανωτέρω παράδειγμα θα με πληρώσει για να σας πείσω να κλείσετε συμφωνία ;. Η απάντηση είναι ότι προφανώς και θα πιστεύετε το δεύτερο ακόμα και αν εγώ είμαι όντως ουδέτερος, και τούτο γιατί η κοινή πείρα και λογική μας λέγει πως δεν θα έκανε ο χ μια μεγάλη δαπάνη αν δεν είχε σίγουρο πως στην πραγματικότητα ο διαμεσολαβητής θα δουλέψει για εκείνον και όχι και για εκείνον. Κατά συνέπεια η αμοιβή του διαμεσολαβητή θα πρέπει να βαρύνει ισομερώς τα μέρη, χωρίς την ύπαρξη επιπλέον bonus επιτυχούς διεξαγωγής τα οποία είναι πολύ πιθανό να ωθήσουν τον διαμεσολαβητή να παραβιάσει τις αρχές της ουδετερότητας, της εμπιστευτικότητας κ.α προκειμένου να “πετύχει” τον “συμβιβασμό”.

3ον Συμφωνία και επίτευξη αυτής :

Υποθέτοντας εκ νέου ότι η εν λόγω πρόταση επίκειται να λάβει την υπόσταση νόμου γίνεται αντιληπτό πως οι δημιουργοί τούτης αγνοούσαν, όπως ανεφέρθη  την έννοια της διαμεσολάβησης, και τούτο διότι η διαμεσολάβηση διέπεται, μεταξύ άλλων, απ’ την αρχή του εκουσίου. Είναι δηλαδή τούτη, μια διαδικασία εκούσια (βλ άρθρο 8 παρ 3 ν 3898/2010)⁶. Τούτο δε, σημαίνει πως τα μέρη ελεύθερα προσέρχονται σ’ αυτήν και ελεύθερα φεύγουν εξ αυτής. Θα πρέπει να γίνει δεκτό δε, πως ακόμα και αν ήθελε υποτεθεί ότι θα υπάρξει υποχρεωτική διαμεσολάβηση στα υπερχρεωμένα νοικοκυριά τότε τούτη θα ήταν υποχρεωτική μόνο ως προς την έναρξη της διαδικασίας και όχι ως προς τη λήξη αυτής αφού αν γινόταν το αντίθετο δεκτό τότε δεν θα μπορούσαν τα μέρη να φύγουν απ’ τη διαμεσολάβηση και κατά συνέπεια η διαδικασία τούτη είναι δεν θα μπορούσε κατ’ άρθρο 4 περ β ν 3898/2010 να θεωρηθεί ως διαμεσολάβηση⁷. Κατά συνέπεια, με βάση τα ανωτέρω,  δεν θα μπορούσε να νοηθεί ότι κάποιο απ’ τα μέρη της διαμεσολάβησης απ’ την ώρα που μπορεί να φύγει ελεύθερα θα μπορεί να εξαναγκαστεί σε συμφωνία από μια πλειοψηφία. Σ’ αυτήν την περίπτωση θα στερείτο το αυτονόητο δικαίωμα του μέρους που διαφωνεί να φύγει. Τώρα αν οι πιστωτές θέλουν όπως παρασταθούν ως ομάδα θα πρέπει σ’ αυτήν την περίπτωση να γίνει δεκτό πως το μέρος της ομάδας των πιστωτών που δεν θα θέλει πλέον να μετέχει στη διαμεσολάβηση μπορεί να αποχωρίσει και να συνεχιστεί με αυτό και τον καταναλωτή, η  λοιπή διαδικασία του ν Κατσέλη.

Πρέπει να είναι υποχρεωτική η διαμεσολάβηση στα υπερχρεωμένα νοικοκυριά ;.

Μετά την ανωτέρω ανάπτυξη πλέον μπορεί να απαντηθεί το ερώτημα που ανάγεται σε τίτλου του εν λόγω άρθρου, δηλαδή αν θα έπρεπε η διαμεσολάβηση στον νόμο Κατσέλη, να είναι υποχρεωτική ή όχι. Σύμφωνα με τον ορισμό της διαμεσολάβησης,  που αναπτύσσεται στο άρθρο 4 στοιχείο β του ν 3898/2010 το οποίο παρατίθεται στην υποσημείωση 6, δύο ή περισσότερα μέρη μιας διαφοράς επιχειρούν εκουσίως να επιλύσουν με συμφωνία τη διαφορά αυτή με τη βοήθεια διαμεσολαβητή. Όπως βλέπουμε τα μέρη προσφεύγουν στην διαμεσολάβηση εκούσια, δηλαδή με τη θέλησή τους. Είδαμε όμως παραπάνω  πως θα μπορούσε για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, να υπάρξει υποχρέωση απλώς για προσφυγή προς διαμεσολάβηση αλλά όχι όμως για την επίτευξη συμφωνίας. Δηλαδή η διαδικασία στην περίπτωση αυτά θα ομοιάζει, με τον συμβιβασμό του άρθρου 214 Α ΚπολΔ πριν την τροποποίησή του το 2011 όπου έπαυσε η υποχρεωτικότητα αυτού με το άρθρο 19 του ν 3994/2011⁸. Αν τώρα, ήθελε υποτεθεί πως θα ήτο υποχρεωτική και η παραμονή μέχρι την επίτευξη συμφωνίας τότε η διαδικασία,  πέραν του ότι δεν θα θεωρείτο διαμεσολάβηση βάσει του άρθρου 4 στοιχείο β του ν 3898/2010 όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, δεν θα ήταν και σύμφωνη με το άρθρο 20 παρ 1 του Συντάγματος⁹, περί του φυσικού δικαστή, αφού θα ήταν  αναγκασμένα τα μέρη να μείνουν σε μια διαδικασία στην οποία πρέπει να συνάψουν συμφωνία αναγκαστικά, αλλά και στο άρθρο 5 παρ 1, του Συντάγματος¹⁰,  το οποίο ομιλεί, μεταξύ άλλων και, δια την οικονομική ελευθερία, για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Γίνεται αντιληπτό ότι επειδή η υποχρεωτική διαμεσολάβηση θα πρέπει να ομοιάζει με τον υποχρεωτικό συμβιβασμό του παλιού άρθρου 214 Α ΚπολΔ τούτη  θα καταστεί επίσης μια τυπική διαδικασία στην οποία τα μέρη δεν θα θέλουν λύσουν την διαφορά τους και θα παρίστανται απλώς και μόνο για να πουν ότι διαφωνούν. Είναι αλήθεια ότι δεν μπορείς να εξαναγκάσεις τους ανθρώπους που αντιδικούν να συμφωνήσουν κατά την κοινή πείρα και λογική. Τούτη η ανωτέρω αλήθεια γίνεται δεκτή και απ’ την αιτιολογική έκθεση¹¹ του ν 3994/2011 εις το άρθρον 19 κατά την οποία “Η υποχρεωτική απόπειρα επίλυσης της διαφοράς, όπως προβλεπόταν από το άρθρο 214 Α, δεν απέδωσε αποτελέσµατα. Το ποσοστό των συµβιβασµών που επιτεύχθηκαν µε τη διαδικασία αυτή ήταν εξαιρετικά χαµηλό (1-2% των υποθέσεων) έως και µηδενικό σε ορισµένες δικαστικές περιφέρειες. Η υπογραφή των πρακτικών περί αποτυχίας επίλυσης της διαφοράς, η οποία απαιτείτο για το παραδεκτό της συζήτησης αγωγής ενώπιον του πολυµελούς πρωτοδικείου, κατέληξε να αποτελεί μια ακόμη απλώς τυπική διεκπεραίωση από τους δικηγόρους που χειρίζονται την υπόθεση.” Η Ανωτέρω αποτυχία του άρθρου 214 Α ΚπολΔ, όπως αυτό ίσχυε πριν το 2011 οφείλεται ακριβώς στο γεγονός ότι αυτός επιβαλλόταν υποχρεωτικά. Έτσι τα μέρη, ιδίως λόγο του ότι η υπόθεση είχε πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης δεν ήθελαν να λύσουν την διαφορά τους με συμβιβασμό, μιας και που η διαφορά τους δεν είχε φτάσει ακόμα σε αδιέξοδο, αφού, δηλαδή, υπήρχε η ελπίδα της νίκης στο δικαστήριο. Στην κατωτέρω εικόνα η οποία είναι διαφάνεια που χρησιμοποιήθηκε στο σεμινάριο του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης ( ΕΚΔΔΑ ) για την επίλυση συγκρούσεων στο χώρο της υγείας θα δείτε αναλυτικά τα στάδια της σύγκρουσης. Όπως γίνεται αντιληπτό τα μέρη αρχίζουν και διαπραγματεύονται όταν βλέπουν πως δεν έχει νόημα να επιμένουν στις αρχικές τους θέσεις. Στην προκειμένη περίπτωση του ν Κατσέλη  έχουμε σύγκρουση ( οικονομικού χαρακτήρα) μεταξύ της τράπεζας που λέγει πλήρωσε τις οφειλές σου και του καταναλωτή που λέγει δεν μπορώ να πληρώσω, θέλω διευκολύνσεις και γι’ αυτό κάνω χρίση του νόμου αυτού. Αν δεν έχουν την ευκαιρία  ο καταναλωτής αλλά και η τράπεζα να συμφωνήσουν το να πάνε σε διαμεσολάβηση και να διαπραγματευτούν με την βοήθεια του διαμεσολαβητή, αλλά τους επιβληθεί υποχρεωτικά, τότε λογικά θα προτιμήσουν την δικαστική οδό γιατί ο καταναλωτής θα πιστεύει πως θα του διαγραφούν τα χρέη, ενώ η τράπεζα πως ο καταναλωτής δεν δικαιούται να μπει στην ρύθμιση. Αυτές οι  σκέψεις είναι φυσικά ενδεικτικές. Υπάρχουν πολλές σκέψεις τις οποίες θα μπορούσαν τα μέρη να κάνουν που θα δικαιολογούσαν την επιλογή της δικαστικής οδού στο στάδιο αυτό. Το γεγονός δε της  κατάστασης υποχρεωτικής της διαμεσολάβησης στον νόμο Κατσέλη  δεν θα βλάψει όμως μόνο την διαδικασία της διαμεσολαβήσεως που θα διεξάγεται κατά  την εικαζόμενη αλλαγή του νόμου αυτού, αλλά την διαμεσολάβηση στο σύνολο της. Τούτο δε ισχύει γιατί ακριβώς λόγω της οικονομικής κρίσης, πολλοί άνθρωποι καταφεύγουν στον νόμο Κατσέλη δια την ρύθμιση των χρεών τους. Συνδυάζοντας, δε αυτό με το γεγονός της , εικαζόμενης πάντα,  υποχρεωτικότητας της διαδικασίας  στις διαφορές του ν Κατσέλη, διαπιστώνει κανείς ότι  θα αυξανόταν κατακόρυφα ο αριθμός των διαμεσολαβήσεων. Όπως όμως αναπτύχθηκε ανωτέρω, επειδή δεν μπορεί κανείς να εξαναγκαστεί να λύσει τις διαφορές του με το άλλο μέρος, η διαδικασία αυτή θα έχει την τύχη του παλιού άρθρου 214 Α ΚπολΔ.

Με βάση λοιπόν το δεδομένο ότι δεν θα ανακόψει η υποχρεωτική διαμεσολάβηση των αριθμό των υποθέσεων που θα εισάγονται στα δικαστήρια, αλλά θα είναι ένα επιπλέον έξοδο, καθώς και το γεγονός της μεταφοράς της αρνητικής πείρας των μερών στους οικείους τους ερχόμαστε στο συμπέρασμα πως θα καταστεί κοινή αντίληψη ότι γενικότερα η διαμεσολάβηση  δεν επιτυγχάνει το έργο της.  Αν δεν πάνε τα μέρη με την θέλησή τους να συζητήσουν και να λύσουν την διαφορά τους όπως σαφώς ορίζεται στον ν 3898/2010 (βλ ν 3898/2010 αρ 4 στοιχείο β), τότε δεν θα βιώσουν την εμπειρία της διαμεσολάβησης, αφού δεν θα έχουν βιώσει το σημαντικότερο κατά τον γράφων στοιχείο της, δηλ το εκούσιο της διαδικασίας.

 

_________________________________________________________________

Υποσημειώσεις :

1 Times Of Change http://www.thetoc.gr/  .Μπορείτε εδώ :http://www.thetoc.gr/oikonomia/article/apokleistiko-ksilwnoun-to-nomo-katseli-gia-ta-uperxrewmena-noikokuria  να διαβάσετε το άρθρο

2 Κατά το άρθρο 8 παρ 1 του ν 3898/2010  “1. Στη διαδικασία της διαμεσολάβησης τα μέρη ή ο νόμιμος αντιπρόσωπος ή ο εκπρόσωπός τους, όταν πρόκειται για νομικά πρόσωπα, παρίστανται με πληρεξούσιο δικηγόρο. ”

3 Το ότι τα μέρη λύνουν την διαφορά τους και όχι ο διαμεσολαβητής προκύπτει απ’ την φράση στο στοιχείο Β του άρθρου 4 του ν 3898/2010 “….επιχειρούν εκουσίως να επιλύσουν με συμφωνία τη διαφορά αυτή ….”

4 κατά το άρθρο 884 ΚπολΔ  “Αν η διεξαγωγή της διαιτησίας ή η έκδοση της διαιτητικής απόφασης καθυστερεί και δεν ορίζεται με τη συμφωνία προθεσμίας για την έκδοσή της, το αρμόδιο κατά το άρθρο 878 παρ. 1 δικαστήριο με αίτηση ενός από τα μέρη τάσσει εύλογη προθεσμία για τον παραπάνω σκοπό. Η αίτηση δικάζεται κατά τη διαδικασία των άρθρων 741 επ. και η απόφαση δεν προσβάλλεται με ένδικα μέσα.”

5 Η ουδετερότητα του διαμεσολαβητή συνάγεται απ’ το στοιχείο Γ του άρθρου 4 του ν 3898/2010 όταν τούτο ορίζει πως ο διαμεσολαβητής  θα αναλάβει την διαμεσολάβηση με “κατάλληλο, αποτελεσματικό και αμερόληπτο τρόπο ”. Ρητά μπορεί κανείς να δει την ουδετερότητα ως προϋπόθεση που πρέπει να τηρεί ο διαμεσολαβητής στο άρθρο 2 παρ 1 του Κώδικα Δεοντολογίας Διαμεσολαβητών ΥΑ 109088/2011 του υπουργείου Δικαιοσύνης κατά το οποίο “2.1 Ανεξαρτησία και ουδετερότητα

Ο διαμεσολαβητής δεν επιτρέπεται να αναλάβει εργασία και, αν την έχει ήδη αναλάβει, δεν επιτρέπεται να τη συνεχίσει εάν προηγουμένως δεν καταστήσει γνωστές τις τυχόν περιστάσεις οι οποίες ενδέχεται να επηρεάσουν ή να δώσουν την εντύπωση ότι επηρεάζουν την ανεξαρτησία του το ίδιο ισχύει για κάθε σύγκρουση συμφερόντων. Η υποχρέωση γνωστοποίησης τέτοιων περιστάσεων ισχύει εις το διηνεκές και καθ’ όλη τη διάρκεια της διαμεσολάβησης. …..”

6  Κατά το άρθρο 8 παρ 3 του  ν 3898/2010 “Η διαδικασία της διαμεσολάβησης καθορίζεται από τον διαμεσολαβητή σε συνεννόηση με τα μέρη, τα οποία μπορούν να τερματίσουν τη διαδικασία διαμεσολάβησης οποτεδήποτε επιθυμούν. Η διαδικασία της διαμεσολάβησης έχει εμπιστευτικό χαρακτήρα και δεν τηρούνται πρακτικά. Ο διαμεσολαβητής μπορεί να επικοινωνεί και να συναντάται στο πλαίσιο της διαμεσολάβησης με καθένα από τα μέρη. Πληροφορίες που αντλεί ο διαμεσολαβητής κατά τις επαφές αυτές με το ένα μέρος δεν κοινολογούνται στο άλλο μέρος χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του.”.

7 Κατά το άρθρο 4 στοιχείο Β του ν 3898/2010 “β) Ως διαμεσολάβηση νοείται διαρθρωμένη διαδικασία ανεξαρτήτως ονομασίας, στην οποία δύο ή περισσότερα μέρη μιας διαφοράς επιχειρούν εκουσίως να επιλύσουν με συμφωνία τη διαφορά αυτή με τη βοήθεια διαμεσολαβητή. Στην έννοια αυτή δεν περιλαμβάνεται η απόπειρα συμβιβασμού που γίνεται από τον ειρηνοδίκη ή το δικαστήριο κατά τη διάρκεια της δίκης, σύμφωνα με τα άρθρα 208 επ. και 233 παράγραφος 2 ΚπολΔ.”

8 Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 214 Α ΚπολΔ πριν την τροποποίηση του με τον ν 3994/2011 “Αγωγές που έχουν ως αντικείμενό τους διαφορές ιδιωτικού δικαίου, οι οποίες υπάγονται στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα του πολυμελούς πρωτοδικείου κατά την τακτική διαδικασία, για τις οποίες επιτρέπεται κατά το ουσιαστικό δίκαιο να συνομολογηθεί συμβιβασμός, δεν μπορεί να συζητηθούν, αν δεν προηγηθεί απόπειρα συμβιβαστικής επίλυσης, σύμφωνα με τις διατάξεις των επόμενων παραγράφων.”

9 Κατά το άρθρο 20 παρ 1 του Συντάγματος “1. Καθένας έχει δικαίωμα στην παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια και μπορεί να αναπτύξει σ’ αυτά τις απόψεις του για τα δικαιώματα ή συμφέροντά του, όπως νόμος ορίζει.”

10 Κατά το άρθρο 5 του Συντάγματος “1. Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη. ”

11 Βλέπε αιτιολογική έκθεση του ν 3994/2011 σελίδα 5 στο άρθρο 19.

Η τέχνη της διαπραγμάτευσης. Μέρος πρώτο : διαπραγμάτευση θέσεων και διαπραγμάτευση αρχών.

Γενικά :

Είχα προαναγγείλει την προηγούμενη εβδομάδα ότι κατόπιν προτάσεως της Ελίνας Κεφαλογιάννη θα ξεκινήσω μια σειρά θεματικών αναρτήσεων με θέμα την τέχνη της διαπραγμάτευσης, διότι ακριβώς η διαπραγμάτευση είναι μια τέχνη. Προορισμός τούτης είναι η αποτελεσματικότερη κατά το δυνατό προάσπιση των συμφερόντων των υπερ’ ου η διαπραγμάτευση.

Στις παρούσες αναρτήσεις θα πραγματευτούμε και θα αναλύσουμε την μέθοδο της διαπραγμάτευσης αρχών, όπως αυτή παρουσιάζεται στο βιβλίο των Roger Fisher και William Ury “Getting to Yes”, αντιπαραβάλλοντας την με την διαπραγμάτευση θέσεων (παζάρι). Αντικείμενο τούτης της ανάρτησης είναι η παρουσίαση διαφόρων μειωνεκτιμάτων της διαπραγμάτευσης θέσεων ( παζάρι ) κατά τους συγγραφείς και η περιληπτική παρουσίαση της μεθόδου της διαπραγμάτευσης αρχών. Τέλος θα υπάρξει και μια υπόθεση εργασίας στην οποία όσοι θέλετε με απαντήσεις και παρεμβάσεις σας θα μπορέσουμε να προβληματιστούμε και να κατανοήσουμε καλύτερα την μέθοδο της διαπραγμάτευσης αρχών, να την βελτιώσουμε ή και να γνωρίσουμε κι’ άλλες μεθόδους διαπραγμάτευσης.

Παρουσίαση της διαπραγμάτευσης θέσεων :

Ως διαπραγμάτευση θέσεων είναι η διαπραγμάτευση που στηρίζεται αποκλειστικά σε θέσεις ( απόψεις ). Η διαπραγμάτευση θέσεων θα μπορούσε να παρομοιαστεί και με τα παζάρια, αφού τούτη είναι πιο συνήθης στον κόσμο του εμπορίου. Η διαπραγμάτευση θέσεων έχει ως κύριο χαρακτηριστικό τον διάλογο “Θέλω να πάρω το Α πόσο κάνει ; …. κάνει Β ….. ε όχι και Β . Να μου λεγες για Β-5 να πω ναι …… Άνθρωπε μου με σκοτώνεις τι θα’ λεγες για Β – 2 …..” και πάει λέγοντας. Όπως λένε και οι συγγραφείς του getting to yes με τη μέθοδο αυτή είναι δυνατό να επέλθει μια συμφωνία είναι δυνατό αλλά, και να μην βρεθεί τούτη. Το ερώτημα όμως είναι αν η συμφωνία των μερών θα είναι μια ισχυρή συμφωνία ( στο getting to yes χρησιμοποιείται ο όρος wise agreement ). Μια συμφωνία θα πρέπει να θεωρηθεί ως ισχυρή όταν κατά πρώτον μπορεί να αντέξει στον χρόνο , επειδή λαμβάνει υπόψιν της σοβαρά τα έννομα συμφέροντα των μερών (legitimate interests ) της κάθε πλευράς κατά το καλύτερο δυνατό (to the extent possible), αλλά και γιατί λαμβάνοντας υπόψιν κοινά συμφέροντα (community interests) επιλύει τη σύγκρουση. Η απάντηση στο ανωτέρω ερώτημα αν το προϊών της διαπραγμάτευσης θέσεων θα είναι μια ισχυρή συμφωνία είναι μάλλον αρνητική και τούτο διότι η διαπραγμάτευση θέσεων μπορεί να οδηγήσει σε μη ευτυχές αποτέλεσμα. Τούτο συμβαίνει κυρίως όταν το ένα ή και τα δυο μέρη επιμένουν στην επικράτηση θέσεων τους. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα οι συγγραφείς φέρνουν στο getting to yes φέρνουν την διένεξη μεταξύ της κρατικής πετρελαϊκής εταιρίας (national oil company) με αγρότες στο νότιο Ιράκ η οποία παραλίγο να οδηγήσει σε πολεμική αιματοχυσία μέχρι που παρενέβη ένας κρατικός υπάλληλος ( official ) ο οποίος είχε πρόσφατα αποφοιτήσει από ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης στις εναλλακτικές μορφές διαπραγμάτευσης στην διαπραγμάτευση θέσεων (1) . Η όλη διαμάχη είχε αρχίσει όταν στη γη των αγροτών που είχαν αγοράσει (με leasing κατά το κείμενο leased arable land απ’ την κυβέρνηση βρέθηκε πετρέλαιο. Τότε η κρατική εταιρία κάλεσε τους αγρότες να εκκενώσουν την γη τους εξοργίζοντας τους (2) . Οι θέσεις ήταν “φύγετε απ’ τη γη σας” και “δεν φεύγουμε απ’ τη γη μας” . Το αποτέλεσμα της επιμονής των μερών στις θέσεις τους ήταν να έρθει στο σημείο ο στρατός και να υπάρξει κίνδυνος αιματοχυσίας μέχρι την στιγμή της παρεμβάσεως του ανωτέρω κρατικού υπαλλήλου, ο οποίος κάνοντας μερικές ερωτήσεις κατάφερε να φέρει τα μέρη σε μια ισχυρή συμφωνία εξασφαλίζοντας στους αγρότες τη δυνατότητα και να καλλιεργήσουν τη γη τους, αλλά και να δουλέψουν αρκετοί απ’ αυτούς στην πετρελαϊκή εταιρία, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα και στην εταιρεία την δυνατότητα να κάνει την εξόρυξη του πετρελαίου (3). Άλλος παράγοντας που συμβάλλει αρνητικά στην επίτευξη μιας ισχυρής, όπως ορίστηκε παραπάνω, συμφωνίας με την χρίση της διαπραγμάτευσης θέσεων είναι ότι τούτη είναι χρονοβόρος. Στο παραπάνω παράδειγμα που παρέθεσα με τον έμπορο η συζήτηση θα μπορούσε να κρατήσει ώρες. Εδώ γεννάται η ερώτηση αν μια διαπραγμάτευση απλή για την αγορά ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας πόσο άραγε θα μπορούσε να κρατήσει μια συζήτηση με αντικείμενο π.χ την διαπραγμάτευση για το κυπριακό ;. Πέραν της εξέτασης του ερωτήματος αν η διαπραγμάτευση θέσεων μπορεί να οδηγήσει ή όχι σε ισχυρή συμφωνία τούτη έχει κι’ άλλα μειονεκτήματα κατά τους συγγραφείς. Το πρώτο είναι ότι εξ’ αιτίας της επιμονής των μερών στις θέσεις τους, μπορεί να αναπτυχθεί μεταξύ τους μια εχθρική σχέση. Γνωρίζοντας γενικά ότι στην διαπραγμάτευση ισχύει το αξίωμα όσο λιγότεροι τόσο καλύτερα καταλαβαίνουμε πως σε διαπραγματεύσεις που αφορούν περισσότερα μέρη ( βλ το παράδειγμα με τους αγρότες και την πετρελαϊκή πιο πάνω ), τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για ποικίλους λόγους. Τούτη η δυσκολία πολλαπλασιάζεται στην διαπραγμάτευση θέσεων ακριβώς διότι μπορεί ξαφνικά να υπάρξει διαίρεση μεταξύ των ομάδων δημιουργώντας περισσότερες υπό- ομάδες κλπ. Τέλος διαπραγματευόμενος με θέσεις αν είσαι καλός πεθαίνεις, διότι αυτός που διαπραγματεύεται σκληρότερα νικά. Τούτο μπορούμε να το δούμε και στην πρόσφατη ιστορία όπου η Ελλάδα στα πλαίσια της καλής γειτονίας έκανε σχετικές υποχωρήσεις στην Τουρκία κάτι που τελικά είχε αποτέλεσμα η Τουρκία συνεχώς να διεκδικεί και η Ελλάδα συνεχώς να υποχωρεί. Πολύ θα αναρωτηθείτε άραγε αν δεν μπορώ να προασπιστώ τις θέσεις μου ήπια αλλά ούτε και σκληρά τι μπορώ να κάνω ώστε να διαπραγματευθώ και να προασπίσω καλύτερα τα συμφέροντά μου ;. Η λύση βρίσκεται στην μέθοδο που θα αναπτυχθεί στην σειρά αναρτήσεων με τίτλο “Η τέχνη της διαπραγμάτευσης” και τούτη δεν είναι άλλη απ’ την διαπραγμάτευση αρχών.

Διαπραγμάτευση αρχών εν περιλήψει :

Οι συγγραφείς Roger Fisher και William Ury στο getting to yes παρουσιάζουν μια μέθοδο διαπραγμάτευσης που αποκαλείται “διαπραγμάτευση αρχών”. Η μέθοδος αυτή καλεί τον διαπραγματευτή να μην εστιάζει τόσο στην θέση του αλλά στο πρόβλημα, να εντοπίζει δηλαδή τα θιγόμενα συμφέροντά του και να προσπαθεί να δημιουργεί προτάσεις μαζί με το άλλο μέρος για την καλύτερη ικανοποίηση αυτών. Τώρα θα μου πείτε πως τούτο δεν διαφέρει απ’ την διαπραγμάτευση θέσεων. Τούτη όμως η ομοιότητα είναι μόνο φαινομενική. Αυτό θα το εξηγήσω χρησιμοποιώντας το παράδειγμα των αγροτών που αναφέρθηκε πιο πάνω προσωποποιώντας το. Ως αγρότης που διαπραγματεύομαι με διαπραγμάτευση θέσεων λέγω στην εταιρεία πως “εγώ απ’ την γη που αγόρασα δεν φεύγω ούτε με σφαίρες”. Ως αγρότης που διαπραγματεύομαι με διαπραγμάτευση αρχών τότε θα πω πως “με το να φύγω από τη γη μου αποστερείται το ζωτικό συμφέρον της σποράς και αποκομιδής καρπών. Θα ήθελα λοιπόν ή να μείνω στην γη μου και να την συνεκμεταλλεύομαι με την εταιρία ή να μου δοθεί άλλη γη, φυσικά θα ήθελα ακούσω και τις προτάσεις σας στο θέμα”. Όπως βλέπετε η διαφορά υπάρχει και τούτη εστιάζεται στο ότι δεν λέγω “έχω δίκαιο” αλλά “αυτό είναι το πρόβλημα έχω υπόψιν μου αυτές τις λύσεις και θα ήθελα να ακούσω τις προτάσεις σας”. Η διαπραγμάτευση αρχών στηρίζεται σε τέσσερα σημεία τα οποία είναι : 1) Διαχωρισμός του προβλήματος από τα μέρη, 2) εστίαση στα συμφέροντα και όχι στις απόψεις (βλ το αμέσως πιο πάνω παράδειγμα), 3) Ανεύρεση περισσοτέρων επιλογών με στόχο την απόκτηση οφέλους κοινού για τα μέρη, 4) Επιμονή ώστε το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης να στηρίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια. Αυτά τα σημεία θα τα αναπτύξουμε διεξοδικά στις επόμενες αναρτήσεις.

Εργασία σκέψεις :

Θα πρότεινα σε όσους ενδιαφέρονται, να προσπαθήσουμε να βρούμε και πλεονεκτήματα της διαπραγμάτευσης θέσεων αλλά και να προσθέσουμε κι’ άλλα μειονεκτήματα αυτής. Σε όλες αυτές τις συζητήσεις θα έχουμε ως υπόθεση εργασίας μας την διαπραγμάτευση της ελληνικής πλευράς με τους δανειστές. Στην θέση του Γιάννη Βαρουφάκη και της ομάδας του θα ήθελα να βάλουμε τους εαυτούς μας και να προβληματιστούμε πως κατ’ αρχήν θα κάναμε τις προτάσεις μας στην άλλη πλευρά, χρησιμοποιώντας διαπραγμάτευση αρχών. Δεν θέλω να υπονοήσω κάτι πολιτικό ως προς αυτήν την επιλογή αλλά είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα ελληνικής διαπραγμάτευσης

Περιμένω τα σχόλιά σας

—————————————-

1. Το εν λόγω πρόγραμμα δημιουργήθηκε απ’ το Mercy corps και στο οποίο εκπαιδεύονται οι ενδιαφερόμενοι στο Ιρακ στην επίλυση συγκρούσεων απ’ το 2004 δείτε περισσότερα για την δράση του Mercy Corps στο Ιράκ εδώ.

2. Σύμφωνα με την νομοθεσία του Ιράκ απ’ το 1980 αν το Ιρακινό κράτος απαιτεί τη γη για ίδιον όφελος τότε χωρίς καμία άλλη προϋπόθεση, δηλ απλά και μόνο να την απαιτήσει και να την πάρει χωρίς να πληρώσει καμία αποζημίωση. Για περισσότερα σε σχέση με το θέμα των αγροτών στο νότιο Ιράκ μπορείτε να ενημερωθείτε εδώ.

3. Μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικότερα την Ιστορία που παραθέτω εκ των συγγραφέων και απ’ το βιβλίο getting to yes δια της εφαρμογής google books εδώ.

Εντυπώσεις από τον 1ο διεθνή διαγωνισμό διαμεσολάβησης

Αν και δεν συνηθίζω να κάνω αναρτήσεις ημερολογιακού χαρακτήρα στο blog τούτο θεωρώ πως ετούτη την εμπειρία θα πρέπει να την μοιραστώ με όσους ενδιαφερθούν να την διαβάσουν. Ο διαγωνισμός διεξήχθη απ’ το ADR group στην Θεσσαλονίκη προχθές στις 10/10/2015. Χωριστήκαμε σε δεκατρείς ομάδες των τριών ατόμων και ανακατευτήκαμε με ανθρώπους από άλλες ομάδες. Στον διαγωνισμό κάναμε τον διαμεσολαβητή , τα μέρη και τους δικηγόρους τους. Οι γύροι του διαγωνισμού ήταν τρεις με τρεις διαφορετικές υποθέσεις που έπρεπε να χειριστούμε κάθε φορά με βάσει έναν εκ των τριών ρόλων που μας ανατέθηκαν. Στον διαγωνισμό τούτο όσοι λάβαμε μέρος αποκομίσαμε όλοι μας θετικές εμπειρίες ακριβώς γιατί μας δόθηκε η ευκαιρία να ασκήσουμε την δεξιότητα του διαμεσολαβητή, κάτι που είναι πολύ σημαντικό αφού στην Ελλάδα δεν έχουν γίνει ακόμα πολλές διαμεσολαβήσεις. Επίσης μας δόθηκε η δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε τις διαπραγματευτικές μας ικανότητες και εξηγούμαι : Στην τρίτη υπόθεση που ήμουν ο δικηγόρος ενός διοικητή οργανισμού η θέση του οποίου ήταν πολύ αδύναμη , διαγνώσαμε αμέσως την αδυναμία που υπήρχε στην πλευρά μας και έτσι πετύχαμε να ρυθμίσουμε την διαφορά που είχαμε με την πλευρά των εργαζομένων με έναν τρόπο που να μας βολεύει όλους μας και η κατάσταση να υπάρξει ένα αίσιο τέλος και για τα δυο μέλη. Επίσης είδαμε ότι με μια σωστή ανάθεση εργασιών στα μέρη ( στην υπόθεση που εγώ ήμουν διαμεσολαβητής ) μπορέσαμε να καταφέρουμε στην δεύτερη κατ’ ιδίαν συνεδρία να έχουμε προτάσεις απ’ τις πλευρές και λόγω του εμπιστευτικού της διαδικασίας της διαμεσολάβησης κατορθώσαμε θέσεις των μερών που θα δυναμίτιζαν την διαφορά τους ( π.χ στην υπόθεση που ήμουν διαμεσολαβητής το γεγονός ότι η άλλη πλευρά έλεγε ότι είχε βρει σχολεία για τα παιδιά της που θα φοιτούσαν σ’ αυτά πληρώνοντας την μισή τιμή ). Οι παραπάνω εμπειρίες αλλά κι’ άλλες πολλές ευχάριστες στιγμές όπως η γνωριμίες με αξιόλογους ανθρώπους και το ευχάριστο κλήμα που υπήρχε μετέτρεψαν τον διαγωνισμό σε μια ευχάριστη εμπειρία μάθησης. Αφού ευχαριστήσω για την καλή συνεργασία τα μέλη της ομάδας μου Νικήτα Νικήτα και Γιώργο Μήλιογλου για την καλή συνεργασία θα ήθελα να κλείσω με μια ερώτηση. Όλα αυτά τα ωραία που μάθαμε ως διαμεσολαβητές και επαληθεύσαμε στο διαγωνισμό, μερικά απ’ τα οποία σας είπα, που όντως μπορούν να βοηθήσουν όλους τους ανθρώπους να επιλύουν προβλήματα αστικού ( όπως χρωστούμενα νοίκια , διατροφές, εργατικά κλπ ) , αλλά και εμπορικού ( όπως διαφορές που έχουν να κάνουν με το σήμα ή την ευρεσιτεχνία , δάνεια , κάρτες κλπ ) τύπου, να μην έχουν βρει πέντε χρόνια απ’ την ψήφιση του ν 3898/2010 έδαφος εφαρμογής ;. Η απορία δε τούτη γιγαντώνεται αν σκεφτεί κανείς ότι η διαμεσολάβηση στην Ελλάδα είναι υπάρχει απ’ τους Μινωικούς χρόνους.

Μερικές παρατηρήσεις για το άρθρο 12 του νόμου 3898/2010 περί της αμοιβής των διαμεσολαβητών και στο άρθρο 3 παρ 4 του κώδικα δεοντολογίας αυτών.

Είναι ορθός ο τρόπος της νόμιμης αμοιβής του διαμεσολαβητή ;. Ποιος θα ήταν ο ορθός τρόπος για την αμοιβή του διαμεσολαβητής ;. Σ’ αυτήν την ανάρτηση θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια επισκόπηση της αμοιβής του διαμεσολαβητή κατ’ άρθρο 12 του ν 3898/2010 και να πούμε την άποψή μας για την νόμιμη αμοιβή του διαμεσολαβητή. Θα πρέπει να υπάρξει επιφύλαξη για τυχόν τροποποιήσεις του εν λόγω άρθρου και των λοιπών κειμένων που θα παραπεμπθούν.

Το άρθρο 12 του νόμου για την διαμεσολάβηση έχει ως εξής :

Άρθρο 12

Αμοιβές

1. Ο διαμεσολαβητής αμείβεται με ωριαία αντιμισθία και για 24 κατ’ ανώτατο όριο ώρες, στις οποίες περιλαμβάνεται και ο χρόνος προετοιμασίας του για τη Διαδικασία της διαμεσολάβησης. Τα μέρη και ο διαμεσολαβητής μπορούν να συμφωνήσουν διαφορετικό τρόπο αμοιβής.

2. Η αμοιβή του διαμεσολαβητή βαρύνει τα μέρη κατ’ ισομοιρία, εκτός αν τα μέρη συμφωνήσουν διαφορετικά. Κάθε μέρος βαρύνεται με την αμοιβή του πληρεξούσιου δικηγόρου του.

3. Το ύψος της ωριαίας αντιμισθίας της παραγράφου 1 καθορίζεται και αναπροσαρμόζεται με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Όπως φαίνεται απ’ την παρ 1 του άρθρου 12 του νόμου 3898/2010 ο διαμεσολαβητής αμείβεται είτε με ωριαία αντιμισθία, εδ α της παρ 1 του άρθρου 12, είτε με τον τρόπο που θα συμφωνήσουν τα μέρη και ο διαμεσολαβητής, εδ β της παρ αυτής. Η αμοιβή του διαμεσολαβητή εκτός από αντίθετη συμφωνία των μερών βαρύνει κατ’ ισομοιρία αυτά κατά την παρ 2 του άρθρου 12 του ν 3898/2010. Η ωριαία αντιμισθία καθορίζεται από υπουργική απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατά την παρ 3 του άρθρου αυτού.

Κατά το άρθρο 3 παρ 4 της Υ.Α 109088/ 2011 (ΦΕΚ Β’ 2824/14.12.2011)Διαδικασία αναγνώρισης τίτλων διαπίστευσης διαμεσολαβητών – Θέσπιση Κώδικα Δεοντολογίας διαπιστευμένων διαμεσολαβητών και Καθορισμός κυρώσεων για παραβάσεις αυτού, όπως τροποποιήθηκε με την Υ.Α. 107309/ 2012 (ΦΕΚ Β’ 3417/21.12.2012)…. “3.4 Αμοιβή

Ο διαμεσολαβητής οφείλει σε κάθε περίπτωση να παρέχει στα μέρη πλήρη ενημέρωση για τον τρόπο αμοιβής του που σκοπεύει να εφαρμόσει, εκτός αν οι σχετικές πληροφορίες έχουν ήδη παρασχεθεί. Ο διαμεσολαβητής δεν αποδέχεται την αποστολή του προτού όλα τα μέρη της εκάστοτε διαφοράς συμφωνήσουν με τις αρχές που ισχύουν για την αμοιβή του” . Αυτό μας δείχνει ότι ο διαμεσολαβητή έχει έναν κυριαρχικό ρόλο ως προς τον ποιον τρόπο αμοιβής που θα επιλεγεί.

Κριτική του άρθρου 12 νόμου 3898/2010 και του άρθρου 3 παρ 4 της εν’ λόγω υπουργικής απόφασης :

Η αμοιβή του διαμεσολαβητή κατ’ άρθρον 12 ορίζεται με δυο τρόπους : Είτε με ωριαία αντιμισθία όπως αυτή καθορίζεται από σχετική Υ.Α είτε με συμφωνία των μερών. Κατά δε, το άρθρο 3 παρ 4 της ανωτέρω Υ.Α ο διαμεσολαβητής οφείλει σε κάθε περίπτωση να παρέχει στα μέρη πλήρη ενημέρωση που σκοπεύει να ακολουθήσει. Αν διαβάσουμε προσεκτικά την παρ 1 εδ α του άρθρου 12 του ν 3898/2010 θα κατανοήσουμε ότι η διαδικασία της διαμεσολάβησης δεν μπορεί σύμφωνα με τον νόμο να διαρκέσει τις εικοσιτέσσερις ώρες μαζί με την προετοιμασία του διαμεσολαβητή. Τούτο δε δεν είναι σωστό για τους ακόλουθους λόγους : 1) Λόγω της ανωτέρω ρύθμισης αν ο διαμεσολαβητής διαλέξει τον νόμιμο τρόπο αμοιβής του τότε θα πρέπει να θυσιάσει χρόνο είτε ως προς την διαμεσολάβησης με τα μέρη είτε την προετοιμασία αυτής ώστε να μην υπερβεί τις εικοσιτέσερις ώρες. 2) Λόγω της ωριαίας αμοιβής υπάρχει περίπτωση τα μέρη που θα θέλουν να πληρώσουν λιγότερο να οδηγηθούν σε πλασματικές συμφωνίες οι οποίες θα καταστήσουν την διαμεσολάβηση σε γενικότερο πλαίσιο ως μια αναποτελεσματική διαδικασία. Τα μέρη δεν θα πρέπει να νιώθουν τον διαμεσολαβητή ως χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων. 3) Τα μέρη στην πραγματικότητα δεν μπορούν να ξέρουν πόση ώρα ο διαμεσολαβητής αφιέρωσε στην προετοιμασία της υποθέσεώς τους με αποτέλεσμα να έχουν ενστάσεις ως προς την πληρωμή του χ ποσού που θα αφορά π.χ σε 4 ώρες προετοιμασία .

Επεξήγηση των λόγω 2) και 3) :

Είναι λογικό ότι ο κάθε άνθρωπος θέλει να του προσφέρεται η κατά το δυνατόν καλύτερη υπηρεσία στο δυνατότερο μικρότερο κόστος. Βλέποντας τώρα τον διαμεσολαβητή να παίρνει τα νόμιμα χρήματα, αμειβόμενος με την ώρα το κοινό τους συμφέρον προφανώς και θα είναι να τελειώνουν μια ώρα νωρίτερα για να μην πληρώσουν το ποσό α΄ αλλά το ποσό – α΄ . Αυτό θα οδηγήσει σε συμφωνίες μεταξύ τους οι οποίες προφανώς και στο μέλλον θα έχουν προβλήματα, αφού τα μέρη δεν θα έχουν σκεφτεί καλά το τι θέλουν. Αυτό δε θα έχει ως αποτέλεσμα ο κόσμος να μην πηγαίνει σε μια διαδικασία που δεν θα δίνει λύσεις στην διαφορά τους και άρα τελικά η διαμεσολάβηση να μην λειτουργήσει όπως θα ήταν επιθυμητό.

Τώρα όσων αφορά τον λόγο 3) αν και δεν χρειάζεται ιδιαίτερες διευκρινήσεις, θα ήταν σωστό να ειπωθούν τα εξής : Η διαμεσολάβηση έχει δυο στάδια : 1) το στάδιο της καθ’ εαυτής διαμεσολάβησης και 2) το στάδιο της προετοιμασίας του διαμεσολαβητή για την εν λόγω διαδικασία. Στο δεύτερο στάδιο ο διαμεσολαβητής οφείλει 1 να βρει έναν χώρο στον οποίο τα μέρη θα είναι άνετα ( π.χ από θέμα απόστασης για το καθ’ ένα ) για να λάβουν μέρος στην διαδικασία διαμεσολάβησης, 2) να διαβάσει τις σημειώσεις που θα του έχουν στείλει τα μέρη για την απαίτηση την οποία θα θέλουν να φέρουν σε διαμεσολάβηση και 3) να ακούσει κατ’ ιδίαν τις απόψεις των μερών σε ένα πρώτο στάδιο. Όλα αυτά δεν είναι απαραίτητο να γνωρίζουν τα μέρη, προφανώς υποθέτουν το 2) και το 3), αλλά δεν γνωρίζουν, δεν πιστεύουν και δεν οφείλουν να πιστέψουν ότι η όλη προετοιμασία μπορεί να πάρει 3-4 ώρες ( την ώρα που τυφλώνονται ιδίως απ’ το συμφέρον της φθηνής υπηρεσίας).

Επιδείνωση των ανωτέρω προβλημάτων κατά τον Κώδικα δεοντολογίας των διαμεσολαβητών :

Κατά το άρθρο 3 παρ 4 του Κώδικα δεοντολογίας των διαμεσολαβητών ( της ανωτέρω Υ.Α ) “Ο διαμεσολαβητής οφείλει σε κάθε περίπτωση να παρέχει στα μέρη πλήρη ενημέρωση για τον τρόπο αμοιβής του που σκοπεύει να εφαρμόσει, εκτός αν οι σχετικές πληροφορίες έχουν ήδη παρασχεθεί. ….”. Το ανωτέρω απόσπασμα της παρ 4 του άρθρου 3 βάζει τον διαμεσολαβητή να αποφασίζει για ποιόν τρόπο αμοιβής θα ακολουθήσει στην κάθε περίπτωση και του δίδει την υποχρέωση να ενημερώνει τα μέρη για τον τρόπο αμοιβής που θα ακολουθήσει. Αυτό όμως σε συνδυασμό με την τυχόν επιλογή εκ του διαμεσολαβητή του νομίμου τρόπου θα οδηγήσει στην αποτροπή της δημιουργίας εμπιστοσύνης των πολιτών στον θεσμό της διαμεσολάβησης που είναι και το ζητούμενο, ιδίως λαμβάνοντας υπόψιν τους πιο πάνω λόγους 2) και 3).

Προτάσσεις

Αν και ο γράφων είναι νεοσσός στον χώρο της δικηγορίας και της διαμεσολάβησης θα πρέπει απ’ την ώρα που ήσκησε κριτική στον νόμιμο τρόπο αμοιβής να εκφέρει την άποψή του για το πως θα έπρεπε να ρυθμιστεί η νόμιμη αμοιβή του διαμεσολαβητή. Το ανωτέρω άρθρο 12 κάνει τα ακόλουθα λάθη : 1) συνδέει την διαδικασία διαμεσολάβησης με την προετοιμασία αυτής. Η σύνδεση αυτή διαστρεβλώνει δυο ορθές απαιτήσεις της πραγματικότητας : 1) τον χρόνο της διαμεσολάβησης και 2) το ότι ο διαμεσολαβητής θα πρέπει να πληρωθεί. 2) δεν προβλέπει περίπτωση κατά την οποία ίσως χρειαστεί παραπάνω χρόνος. Τα λάθη αυτά έχουν ως αποτέλεσμα ο νόμιμος τρόπος αμοιβής να είναι λάθος για τους τρεις λόγους που αναπτύχθηκαν παραπάνω. Τι θα έπρεπέ να γίνει ; : 1) Ο χρόνος της διαμεσολάβησης να διαχωρισθεί απ’ τον χρόνο προετοιμασίας αυτής, 2) Η αμοιβή να ορίζεται κατά δυο τρόπους α) ένα ποσοστό επί τις εκατό σε χρηματικά αποτιμητές απαιτήσεις και β) σε περίπτωση που αυτές δεν μπορούν να αποτιμηθούν έτσι, η αμοιβή θα έπρεπε να είναι ωριαία για την διαδικασία διαμεσολάβησης και να ορίζεται ένα ποσό σταθερό για την προετοιμασία. Τα δε ανωτέρω ποσά να καθορίζονται με Υ.Α. 3) Τέλος θα έπρεπε να υπήρχε μια δυνατότητα επέκτασης της διαδικασίας διαμεσολάβησης, καθ’ εαυτής πέραν τον εικοσιτεσσάρων ορών, προφανώς μέχρι ενός ανωτάτου ορίου.

Ελπίζω οι απόψεις μου να αποτελέσουν έδαφος για γόνιμο διάλογο.

Ευάγγελος.Κ. Νασίου

Μια πρόχειρη επισκόπηση και κριτική στην αντικατάσταση του άρθρου 312 ΠΚ

Στο site της ανοιχτής διακυβέρνησης ( www.opengov.gr ) αναρτήθηκε προς διαβούλευση το νομοσχέδιο του υπουργείου δικαιοσύνης το σχέδιο νόμου με τίτλο “Μεταρρυθμίσεις ποινικών διατάξεων, κατάργηση των καταστημάτων κράτησης Γ’ τύπου και άλλες διατάξεις” από την Τρίτη 24/03 μέχρι και την Δευτέρα 30/03/2015. Όπως γίνεται αντιληπτό απ’ τον τίτλο αυτόν δεν απαλλαχτήκαμε ακόμα απ’ το σύνδρομο των νομοθετημάτων που ομοιάζουν πιο πολύ με ελβετικό σουγιά παρά με νομοθετήματα. Στην παρούσα ανάρτηση σκοπός μου είναι 1ον να παρουσιαστούν τα τιτλοφορημένα άρθρα του νομοσχεδίου μόνο ως προς τους τίτλους τους . 2 ον να γίνει μια επισκόπηση της εισαγόμενης αντικατάστασης του άρθρου 312 ΠΚ όπως αυτή παρουσιάζεται στο άρθρου 2 του εν λόγω νομοσχεδίου, συγκρίνοντας την ως τώρα προτεινόμενη αντικειμενική υπόσταση του άρθρου 312 ΠΚ με εκείνη του ισχύοντος άρθρου. 3 ον να εκτεθούν λακωνικά οι πρώτες εντυπώσεις του γράφοντος για την αλλαγή του άρθρου 312 ΠΚ.

Παρουσίαση των τιτλοφορημένων άρθρων :

Το νομοσχέδιο όπως τέθηκε στο opengov αποτελείται από δώδεκα άρθρα εκ των οποίων τα οκτώ είναι τιτλοφορημένα και τα τέσσερα δεν έχουν τίτλο.. Οι τίτλοι των οκτώ άρθρων είναι οι ακόλουθοι :

Άρθρο 01 : Κατάργηση των καταστημάτων κράτησης Γ’ τύπου

Άρθρο 02 : Τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα

Άρθρο 03 : Τροποποιήσεις στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας

Άρθρο 04 : Έκτακτα μέτρα για την αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης

Άρθρο 05 : Μετατροπή ποινών ανεκτέλεστων αποφάσεων

Άρθρο 06 : Τροποποιήσεις στη νομοθεσία για τα ναρκωτικά

Άρθρο 09 : Μεταβατικές διατάξεις

Άρθρο 12 : ΑΡΧΕΙΟ ΣΥΝΤΑΧΘΕΙΣΩΝ ΔΙΑΘΗΚΩΝ

Επισκόπηση του υπό αντικατάσταση άρθρου 312

Σύμφωνα με την παρ 14 του άρθρου 2 του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου του υπουργείου δικαιοσύνης το άρθρο 312 ΠΚ και ο τίτλος του αντικαθίστανται ως εξής :

«Άρθρο 312. Πρόκληση βλάβης με συνεχή σκληρή συμπεριφορά.

1. Αν δεν συντρέχει περίπτωση βαρύτερης αξιόποινης πράξης, τιμωρείται με φυλάκιση όποιος με συνεχή σκληρή συμπεριφορά προξενεί σε τρίτον σωματική κάκωση ή άλλη βλάβη της σωματικής ή ψυχικής υγείας.

2. Αν το θύμα δεν συμπλήρωσε ακόμη το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας του ή δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του και ο δράστης το έχει στην επιμέλεια ή στην προστασία του ή ανήκει στο σπίτι του δράστη ή έχει μαζί του σχέση εργασίας ή υπηρεσίας ή που του το έχει αφήσει στην εξουσία του ο υπόχρεος για την επιμέλειά του ή που του το έχουν εμπιστευθεί για ανατροφή, διδασκαλία, επίβλεψη, ή φύλαξη έστω προσωρινή επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται όποιος με παραμέληση των υποχρεώσεών του προς τα προαναφερόμενα πρόσωπα γίνεται αιτία να πάθουν σωματική κάκωση ή βλάβη της σωματικής ή ψυχικής τους υγείας.

Η αντικειμενική υπόσταση του μέχρι και σήμερα ισχύοντος άρθρου 312 ΠΚ έχει ως εξής :

Αν δεν συντρέχει περίπτωση βαρύτερης αξιόποινης πράξης, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών: α) όποιος με συνεχή σκληρή συμπεριφορά προξενεί σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας σε πρόσωπο που δεν συμπλήρωσε ακόμη το δέκατο έβδομο έτος της ηλικίας του ή που δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του και ο δράστης το έχει στην επιμέλεια ή στην προστασία του ή ανήκει στο σπίτι του δράστη ή έχει μαζί του σχέση εργασίας ή υπηρεσίας ή που του το έχει αφήσει στην εξουσία του ο υπόχρεος για την επιμέλειά του,* β) όποιος με κακόβουλη παραμέληση των υποχρεώσεών του προς τα προαναφερόμενα πρόσωπα γίνεται αιτία να πάθουν σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας τους.

Η πρώτη και φανερή διαφορά είναι ότι ενώ το ισχύον άρθρο 312 ΠΚ έχει μόνο μια παράγραφο η προτεινόμενη αντικατάσταση αυτού περιέχει δυο παραγράφους. Στην πρώτη παράγραφο αυτής εισάγεται ένα έγκλημα συμπεριφοράς , αυτό της πρόκλησης σωματικής κάκωσης ή βλάβης της σωματικής και ψυχικής υγείας με συνεχή σκληρή συμπεριφορά το οποίο τιμωρείται ως πλημμέλημα αν ο νόμος δεν επιφυλάσσει τιμωρία του κατηγορουμένου για κακούργημα σύμφωνα με τα πραγματικά περιστατικά της εκάστοτε υπόθεσης. Με αυστηρότερη ποινή στην παράγραφο 2 της προτεινόμενης αντικατάστασης βλέπουμε ότι εισάγεται ως επιβαρυντική του αξιοποίνου περίπτωση στο έγκλημα της παραγράφου 1, με αυστηροποίηση ως προς το ελάχιστο όριο επιβολής ποινής παραλλαγμένο το ισχύον άρθρο 312 ΠΚ. Ειδικότερα οι παραλλαγές αυτές είναι : 1) Η επιφανειακή κατάργηση των περιπτώσεων α) και β). Αν και τις βλέπουμε στο κείμενο της παραγράφου πλέον δεν βλέπουμε τα α) και β) που υπάρχουν στο μέχρι τώρα ισχύον άρθρο και τα οποία με την τωρινή σύνταξη δεν έχουν και νόημα να υπάρχουν. 2) Η αλλαγή του έτους από δέκατο έβδομο σε δέκατο όγδοο. 3) Η προσθήκη της φράσης “ ή που του το έχουν εμπιστευθεί για ανατροφή, διδασκαλία, επίβλεψη, ή φύλαξη έστω προσωρινή” , η οποία επεκτείνει το αξιόποινο του εν λόγω εγκλήματος και σε δασκάλους ( σχολικούς ή οικιακούς) και επιβλέποντες γενικότερα για κάποιες ώρες το θύμα. 4) η απάληψη του επιθετικού προσδιορισμού “κακόβουλη” που αναφέρεται στην παραμέληση των καθηκόντων, κολάζοντας με την ίδια ποινή ( φυλάκιση τουλάχιστον έξη μηνών ) αυτόν που γενικά με παραμέληση των καθηκόντων του έγινε η αιτία για τις εν λόγω βλάβες στα αναφερόμενα πρόσωπα στην πρώτη παράγραφο της προτεινόμενης αντικατάστασης του άρθρου 312 ΠΚ.

Πρώτες εντυπώσεις :

Σε στάδιο μιας πρόχειρης ανάγνωσης έχω σχηματίσει μια κατ’ αρχήν καλή εντύπωση κυρίως ως προς τις αλλαγές που επήλθαν στο ισχύον 312 ΠΚ το οποίο φαίνεται ως παρ 2 στην προτεινόμενη αυτού αντικατάσταση. Με την εν λόγω αντικατάσταση πιστεύω πως επιτυγχάνεται με σαφή τρόπο να επιδειχθεί εκ της πολιτείας η αποδοκιμασία στον βασανισμό αδύναμων ανθρώπων ( γηρεών αναπήρων και ανηλίκων. Βέβαια θέλω να ξεκαθαρίσω ότι αυτές είναι οι εντυπώσεις κυρίως ενός ανθρώπου που διάβασε το εν λόγω άρθρο πρόχειρα και δεν έχει ασχοληθεί περαιτέρω με το θέμα για να έχει πληρέστερη εικόνα περί ορθών και λανθασμένων χειρισμών αυτού. Οι τροποποιήσεις του ΠΚ και του ΚΠΔ που το εν λόγω νομοσχέδιο φέρνει είναι ενδιαφέρουσες και γι’ αυτό θα ασχοληθώ εκτενέστερα μαζί τους.

Ευάγγελος. Κ. Νασίου